Retoryka wzniosłości w dziele literackim

Abstract

W rozprawie podjęto próbę zarysowania modelu retoryki wzniosłości i odpowiedzi na pytanie, czy możliwe jest „przedstawienie nieprzedstawialnego", tzn. jaki model języka i komunikowania jest konieczny, aby takie zjawisko umożliwić. Główną tezę stanowi twierdzenie, że retoryka wzniosłości przetrwała dzięki niepoddaniu się radykalizmowi tendencji dehumanizujących i intelektualizujących, zatem dzięki oporowi wobec swoich własnych antymimetycznych elementów, co może wynikać ze społecznej natury tworzywa literackiego. Punktem wyjścia jest pozytywne przekonanie, że zjawisko przedstawienia nieprzedstawialnego rzeczywiście zachodzi w literaturze. Autor wskazuje na konieczność stworzenia teorii wzniosłości w dziele literackim, dokonując podziału zjawisk związanych z wzniosłością na doświadczenie wzniosłości, wzniosły dyskurs i mówienie o wzniosłości. W obręb rozważań wchodzą także charakterystyki wzniosłości matematycznej i dynamicznej Kanta, a także fragmenty definicji sprawozdawczej Crowthera. Omówione zostają również elementy modelu retoryki wzniosłości w dziele literackim: antymimetyczna ewokacja niewyobrażalnego, mimesis emocji, figury dyskursu wzniosłości — i ich dynamika.