Brak zagrożenia dla dobra prawnego a przestępstwa abstrakcyjnego narażenia dóbr prawnych na niebezpieczeństwo: Nr 18/2022

Abstract

Przestępstwa abstrakcyjnego narażenia odnoszą się do zachowań, których kryminalizacja budzić wątpliwości, ponieważ obejmują czyny jedynie potencjalnie prowadzące do powstania negatywnych następstw dla dóbr prawnych. Dlatego w doktrynie prawa karnego podkreśla się, że przestępstwa te stanowią przejaw kryminalizacji na tzw. przedpolu naruszenia dóbr prawnych. Relatywnie prosta konstrukcja przestępstw formalnych budzi jednak wątpliwości natury teoretycznej, czy brak zagrożenia dla dobra prawnego może być rozpatrywany w ramach kategorii przestępstw abstrakcyjnego narażenia o charakterze formalnym. W pracy udzielono na nie odpowiedzi pozytywnej, przedstawiając model teoretyczny podstaw odpowiedzialności karnej za przestępstwa abstrakcyjnego narażenia, dla których konieczne jest uwzględnienie kontekstu aksjologiczno-normatywnego przy wykorzystaniu figur zagrożenia dla dobra prawnego i reguł postępowania z dobrem prawnym. W odniesieniu do przestępstw formalnych abstrakcyjnego narażenia dóbr konkretno-indywidualnych kauzalnie rozumiana możliwość (zdatność) naruszenia dobra jest koniecznym elementem zastosowania normy sankcjonującej, a którego weryfikacja sprowadza się do dokonania zawężającej wykładni funkcjonalnej (prokonstytucyjnej) znamion ustawowych i oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu realizującego znamiona ustawowe. Pogłębiona analiza z wykorzystaniem dobra prawnego, pozwoliła na przedstawianie konkluzji dotyczących podziału dóbr na dobra konkretno-indywidualne, dobra kolektywny i agregat dóbr konkretno-indywidualnych, które mają znaczenie nie tylko dla zasad odpowiedzialności karnej za przestępstwa abstrakcyjnego narażenia, ale stanowi wkład w ogólną analizę podstaw teoretycznych odpowiedzialności karnej.

The abstract exposure to danger crimes regard to the behaviors, which criminalization is questionable, because they involve conducts that only potentially lead to negative consequences for the legal goods. Therefore, the doctrine of criminal law emphasizes that these crimes are a manifestation of criminalization in the so-called foreground of infringement of the legal goods. However, the relatively simple construction of formal offences raises theoretical doubts as to whether the lack of a danger to the legal good can be considered within the category of abstract formal (conduct) offences. In the monography it provides a positive answer to them, presenting a theoretical model of the foundation of criminal liability for crimes of abstract exposure to danger, for which it is necessary to take into account the axiological and normative context using figures of danger to the legal good and the rules of conduct with the legal good. With regard to the formal offences of abstract exposure to danger to the concrete-individual goods, the causally understood possibility (suitability) of infringement of a legal good is a necessary element of the application of the sanctioning norm, and the verification of which boils down to a restrictive functional (pro-constitutional) interpretation of statutory features of crimes and assessment of the degree of social harmfulness of the fulfilling statutory features. An in-depth analysis using the legal good made it possible to present conclusions on the apportionment of goods into concrete-individual goods, collective goods and an aggregate of concrete-individual goods, which are important not only for the principles of criminal liability for the crimes of abstract exposure to danger, but also contribute to the general analysis of the theoretical foundations of criminal liability.