Powierzchowne historie i ukryte struktury. Rozpoznawanie fabuły w kinie artystycznym

Abstract

Praca jest próbą wskazania, następnie rozwiązania, pewnego problemu odbioru filmu fabularnego, który najprościej można ująć w sposób następujący: gdy dany film określamy jako nie w pełni fabularny - to znaczy, gdy odczytujemy opowiadanie, które przedstawia, jako niespójne, niepełne bądź wewnętrznie sprzeczne, pełne luk i niekonsekwencji - czy mówimy wówczas o pewnej stałej właściwości, którą możemy przypisać temu filmowi, właściwości, którą potwierdzą kolejne rozpoznania, czy też jest to rezultat odbioru zależny od naszej wnikliwości i założeń, jakie przyjmujemy, który to odbiór równie dobrze może też ulec zmianie? Przekonanie o relatywności odbioru, będące podstawą przyjętego przez autora rozwiązania, jest najczęściej uzasadniane w oparciu o poszczególne przypadki rozpoznania fabuły, gdy zdarzy się odnaleźć spójne opowiadanie w filmie, w którym, zgodnie z obszernie udokumentowaną opinią, takiego opowiadania nie było. Wprowadzone tu założenie, że rozpoznawanie fabuły może być uznane za problem odbioru, byłoby właśnie próbą uporządkowania takich rozbieżności, a odwołanie się do kina artystycznego - wskazaniem obszaru, w jakim powtórzenie rozpoznania, w przypadku stwierdzenia, że konkretnemu filmowi „brak fabuły", mogłoby znaleźć zastosowanie.