Streszczenie
Zadaniem rozprawy jest, by wykazać, że dydaktyczna i naukowa biografia Lucjusza Komarnickiego to przykład wyjścia naprzeciw nowemu kierunkowi dydaktyki, który domagał się „oparcia nauczania na metodzie heurystycznej". Ponadto dano wyraz temu, że Komarnicki, znalazłszy się w centrum warszawskiej polonistyki, powziął trud opracowania „zgodnych z duchem wychowania narodowego i nową postępową myślą pedagogiczną sugestii programowych i metodycznych", i w ten sposób przeciwstawił się niedawnej
przeszłości Apuchtinowskiej. W pracy materiał uporządkowany został problemowo, zgodnie z triadą działań wyznaczoną tematem. Charakter rozprawy wymagał także układu chronologicznego. Taki porządek przyjęto również i obowiązuje on wewnątrz rozdziałów, które poświęcone są omówieniu kolejnych prac warszawskiego polonisty i pedagoga.