Włoskie doświadczenia Cypriana Norwida (1821-1883) i Teofila Lenartowicza (1822-1893)

Abstract

Artykuł omawia wpływy Włoch i kultury włoskiej na życie oraz twórczość dwóch poetów: Cypriana Norwida i Teofila Lenartowicza, reprezentujących trzecie pokolenie romantyków polskich. Choć łączyło ich wiele wspólnych doświadczeń i artystycznych upodobań, uprawiali zupełnie inną poezję. Inny był też ich talent – Norwid tworzył poezję intelektualną, głęboko filozoficzną, uznaną po latach za wybitną, Lenartowicz kontynuował program ludowości romantycznej. Dla obu jednak Włochy były źródłem silnych uczuć i wyjątkowych inspiracji. Norwid traktował Włochy jako symboliczną „zastępczą” ojczyznę i centrum chrześcijańskiego świata. Lenartowicz, mieszkający na stałe we Florencji, łączył w swej twórczości zachwyt ludem włoskim z tęsknotą za własnym krajem. Do jego szczególnych zasług należała też popularyzacja literatury polskiej podczas prelekcji wygłaszanych w Akademii im. Adama Mickiewicza w Bolonii. W artykule najpierw przedstawiono dzieje pobytu wskazanych autorów we Włoszech i charakter twórczości wyrosłej w efekcie tych przeżyć, a następnie podjęto próbę porównania ich wzajemnych stosunków i osiągnięć.

The article discusses the influence of Italy and Italian culture on the lives and works of two poets: Cyprian Norwid and Teofil Lenartowicz, representing the third generation of Polish Romantics. Although they shared many common experiences and artistic tastes, they practised completely different types of poetry. Their talents were also different – Norwid created intellectual, deeply philosophical poetry, recognised years later as outstanding, while Lenartowicz continued the programme of Romantic folklore. For both, however, Italy was a source of strong feelings and unique inspiration. Norwid treated Italy as a symbolic ‘substitute’ homeland and the centre of the Christian world. Lenartowicz, who lived permanently in Florence, combined in his work his admiration for the Italian people with his longing for his own country. One of his particular achievements was the popularisation of Polish literature during lectures given at the Adam Mickiewicz Academy in Bologna. The article first presents the history of the authors' stay in Italy and the nature of the work that grew out of these experiences, and then attempts to compare their mutual relations and achievements.