Granice nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady na terenie okupowanej Polski

Abstract

Na terytorium okupowanej Polski w okresie drugiej wojny światowej naziści założyli dwa szczególne rodzaje obozów: koncentracyjne (Konzentrationslager Auschwitz-Birkenau, KL Lublin, KL Plaszow) i zagłady (SS-Sonderkommando Kulmhof, Sonderkommando Belzec der Waffen-SS, SS-Sonderkommando Treblinka, SS-Sonderkommando Sobibor). Każdy z nich stanowił pewien zamknięty obszar, którego granice wyznaczane były w postaci konkretnych obiektów liniowych i punktowych. Morfologicznie można wyróżnić granice wewnętrzne (oddzielające strefy wewnątrzobozowe) bezpośrednie (granica właściwa) oraz zewnętrzne. Bezpośrednie granice obozów były zróżnicowane: od pojedynczego płotu aż do wielokrotnych linii drutów kolczastych z wieżami strażniczymi. Najsłabiej rozwiniętą granicę miał Kulmhof, natomiast najsilniej rozwiniętą strefę graniczną z systemem izolacji wykształcił Auschwitz-Birkenau. Głównym celem artykułu jest analiza i typologia części składowych granic nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady na terenie okupowanej Polski.

On occupied Polish territory during the Second World War, the Nazis established two special types of camps: concentration (Konzentrationslager Auschwitz-Birkenau, KL Lublin, KL Plaszow), and extermination camps (SS-Sonderkommando Kulmhof, the Sonderkommando Belzec der Waffen-SS, SS-Sonderkommando Treblinka, SS-Sonderkommando Sobibor). Each of them covered a closed area, whose boundaries were determined in the form of a specific line or point objects. Internal borders (the zones separating inner camp), direct (right border) and external one can be distinguished morphologically. Direct boundaries of the camps were varied: from a single fence to multiple lines of barbed wire and watchtowers. The least developed border had Kulmhof, while the most developed border zone isolation system developed in Auschwitz-Birkenau.