Uwagi nad rozwojem przestrzenno-urbanistycznym Radomska

Abstract

W pracy przedstawiono etapy rozwoju przestrzennego Radomska na tle historii ośrodka, podkreślając w szczególności okresy osadniczo-morfologiczne, które dla tego rozwoju miały wpływ decydujący. Analizą objęto okres od czasów średniowiecza do chwili obecnej. Pod względem osadniczo-morfologicznym, proces przemian przestrzennych miasta można podzielić na trzy okresy: pierwszy – okres miasta rolniczego (do pocz. XIX w.), drugi – okres miasta przemysłowego (pocz. XIX w.–1945 r.) oraz trzeci – okres miasta po II wojnie światowej. Współczesne Radomsko jest miastem o złożonej strukturze przestrzenno-urbanistycznej, która powstała z połączenia wielu jednostek, różniących się od siebie często genetycznie, funkcjonalnie i fizjonomicznie. W strukturze tej wyróżnić można relikty z różnych okresów istnienia Radomska, które odzwierciedlają etapy jego rozwoju, zaczynając od średniowiecznego rynku ze śladami przedlokacyjnego placu targowego i przylegającymi do niego wąskimi uliczkami, poprzez elementy miasta kapitalistycznego w postaci zwartej zabudowy przyrynkowej, a kończąc na blokowiskach i osiedlach jednorodzinnych z okresu socjalizmu.

The paper presents stages of Radomsko spatial development, placed on the background of history of the town, highlighting the settlement-morphological periods, which have a decisive impact on the town development. The analysis covers town’s history from the Middle Ages to the present. In terms of settlement-morphological process, town’s spatial transformations can be divided into three periods: first ‒ the agricultural town (until beginning of the nineteenth century), second ‒ the industrial town (beginning of the nineteenth century ‒ 1945) and the third ‒ town after World War II. Contemporary Radomsko is a town with a compound urban spatial layout structure, which is a combination of many elements, differing genetically, functionally and by physiognomy. In the spatial layout can be distinguished relics from different periods of the existence of Radomsko. They reflect the stages of its development, starting with the medieval market with traces of market square functioning before the location and the adjoining narrow streets, through the elements of the capitalist city in the forms of buildings surrounding the market, and finishing with large housing blocks and single- -family housing estates from the socialist times.