Między pamięcią protetyczną a protezami pamięci. Dyskursy kultury popularnej w kontekście memory boom.

Abstract

Paradoks współistnienia i wzajemnego napędzenia się zjawiska memory boom z nieuleczalną chorobą nowoczesnych społeczeństw w postaci hi- tech amnezji, postrzegany jest jako reakcja na przyśpieszające procesy technologiczne, które przekształcają i kolonizują nasz Lebenswelt na różnych poziomach. Jednym z przewodnich tematów akademickich debat krytycznych stała się kulturowa amnezja, postępująca w związku z rozwojem nowoczesnych mediów i technologii komunikacyjnych. Dialektyka mnemonicznej obsesji widoczna jest również w dyskursach kultury popularnej, gdzie wizje pamięci absolutnej mieszają się z równie popularnym fenomenem filmowego bohatera „bez pamięci” i zjawiskiem konstruowania gatunkowych fabuł wokół niepamięci, które to zjawiska zaczęto zbiorczo określać mianem amnesiaploitation. W kontestowanym przez środowiska akademickie procesie uprzemysłowienia pamięci doby społeczeństwa masowego progresywny i emancypacyjny potencjał odnajduje autorka koncepcji „pamięci protetycznej” Alison Landsberg. Koncepcja pamięci protetycznej opisuje funkcjonowanie pamięci i proces nabywania protetycznych wspomnień w ramach praktyk konsumpcji wytworów przemysłu kulturowego. Landsberg twierdzi, że celem mass mediów jest tworzenie "przestrzeni przeniesienia” w których ludzie mogą uzyskać dostęp do wiedzy w sposób procesualny i sensoryczny; nabywać „wspomnienia protetyczne” jako afektywno-cielesne reakcje, które otwierają nam dostęp do nowych, politycznych strategii zaangażowania i transkulturowych sojuszy na rzecz przyszłości. Amerykańska teoretyczka postuluje pogłębiona analizę współczesnych mediów jako właściwej sfery publicznej, domagając się rozpoznania siły ich oddziaływania na egzystencję , tożsamość ludzi i na polityki którą kształtują. Media rozumiane jako historycznie określone technologie a także sposoby ich użycia - technika per se i „technika siebie” tworzą tu jeden i ten sam dyzpozytyw, który za nas i „dla nas” pamięta/archiwizuje, ale i zapomina, który „upodmiotowia”, także przez tworzenie treści naszej pamięci.