International Consciousness and Alienation of Characters in Voyage in the Dark by Jean Rhys and Isolation by Jerzy Peterkiewicz

Abstract

Angielskie powieści Voyage in the Dark (1934) i Isolation (Odosobnienie, 1959) dzieli ćwierć wieku. Ich autorzy reprezentują odmienne rodzaje pisarstwa i mają bardzo różne biografie. Jean Rhys urodziła się na Dominice i przyjechała do Anglii jako młoda dziewczyna, by tu po różnych perypetiach zostać pisarką. Polak Jerzy Peterkiewicz (Pietrkiewicz) znalazł się w Wielkiej Brytanii z powodu wojny, tu osiadł i tu kontynuował swą pracę twórczą pisząc po angielsku. Rhys łączą z Peterkiewiczem przede wszystkim doświadczenia związane z opuszczeniem stron rodzinnych i włączanie się w obcą kulturę, a także fakt wykorzystywania tych doświadczeń w twórczości. Bohaterka Rhys w Voyage in the Dark, Kreolka, czuje się rozdarta wewnętrznie z powodu antagonizmów rasowych i sprzeczności kulturowych, które nie pozwalają jej w pełni identyfikować się z żadną społecznością. Z kolei postaci występujące w Odosobnieniu tra c ą korzenie i tożsamość narodową z wielu powodów takich, jak: wielonarodowe powiązania rodzinne, rodzaj wychowania i częste podróże (wszystko to sprawia, że główny bohater staje się szpiegiem wyłączonym z żyda zwykłych ludzi) czy też świadoma próba zerwania więzów z tragiczną przeszłością własną i własnego narodu (żydowska żona szpiega) na rzecz pozornie łatwego acz płytkiego kosmopolitycznego stylu życia. Pomimo wszelkich różnic między nimi, autorka Voyage in the Dark i autor Isolation dochodzą do zaskakująco podobnych wniosków na temat wyobcowania spowodowanego utratą tożsamości narodowej, przedstawiając ten problem w kontekście bardziej ogólnego zjawiska alienacji jednostki tak często obecnego w literaturze XX w.