"And I Must Borrow Every Changing Shape 7 To Find Expression": Direct Borrowings from French Symbolism in T. S. Eliot’s Poetry

Abstract

Bezpośrednie zapożyczenia z poezji francuskich symbolistów, które Eliot włącza do własnych utworów ukazują angloamerykańskiego poetę jako bardziej pozbawionego złudzeń i cynicznego niż jego francuscy poprzednicy. Na ich tle Eliot jawi się jako poeta chłodny i beznamiętny, który często podkreśla ironiczny kontrast między wzniosłym lub tragicznym tonem symbolistycznego wiersza, z którego pochodzi dane zapożyczenie a trywialnością czy wulgarnością kontekstu, w którym to zapożyczenie umieszcza we własnym utworze. Obecność cytatów w poezji Eliota ma dalekosiężne konsekwencje i nadaje jego utworom wymiar intertekstualny. Technika zapożyczeń to dla Eliota kolejny sposób na osiągnięcie Poetyckiej depersonalizacji i uniknięcie bezpośredniości ekspresji przy jednoczesnym złożeniu hołdu tradycji. Ponadto, bezpośrednie zapożyczenia z poezji symbolistycznej stanowią niejako podsumowanie kluczowych motywów w twórczości Eliota, takich jak kontrast między wzniosłością a przyziemnością oraz między tym, co romantyczne i tym, co żałosne, poczucie zagubienia i straty, kosmopolityzm, utrata tożsamości, jałowość, samotność, bezradność i świadomość rozpadu. Symbolistyczne zapożyczenia podkreślają też filozoficzno-religijne fascynacje Eliota, którym dał wyraz w swojej poezji: rozważania na temat istoty grzechu * odkupienia przeplatają się w niej z refleksjami dotyczącymi losu człowieka rozdartego pomiędzy ziemskimi rozkoszami i wzniosłym ideałem, czystością i żądzą, mityczną przeszłością i odstręczającą teraźniejszością. Cytaty z francuskich symbolistów, rozmieszczone w twórczości Eliota z zadziwiającą symetrią, są niczym drogowskazy, ukazujące jak poezja autora Ziemi jałowej ewoluuje w kierunku zagadnień o charakterze filozoficznym, metaliterackim i metafizycznym takich jak czas, wieczność, język, rola poety, muzyczność wiersza, a także dążenie do Absolutu w wymiarze artystycznym i religijnym.