Działalność społeczno-opiekuńcza ochronek dla dzieci przy łódzkich parafiach rzymskokatolickich i ewangelickich podczas I wojny światowej

Abstract

Łódź w 1914–1918 to wspólnota różnych kultur, wyznań i narodowości. Obok siebie żyli tu Polacy, Niemcy, Żydzi, Rosjanie oraz przedstawiciele innych nacji. Ludność poszczególnych narodowości skupiona była wokół wspólnot religijnych, odrębnych dla poszczególnych wyznań – katolicy i ewangelicy grupowali się wokół parafii, na terenie których zamieszkiwali, ludność żydowska należała do gminy wyznaniowej (kahału). Niezależnie od proweniencji, wszystkie łódzkie wspólnoty religijne w okresie I wojny starały się przyjść z pomocą osobom potrzebującym, w tym przede wszystkim dzieciom. Zakres i formy udzielanej pomocy były zróżnicowane. Artykuł omawia inicjatywy parafii rzymskokatolickich i ewangelickich w okresie I wojny światowej w zakresie tworzenia ochronek dla dzieci w wieku przedszkolnym. Udzielały one opieki materialnej, wychowawczej i zdrowotnej, zapewniały dzieciom pożywienie, odzież, obuwie, lekarstwa. Parafie rzymskokatolickie istniejące wówczas w Łodzi prowadziły 19 ochronek, najwięcej, bo aż 8 powstało z inicjatywy i na terenie parafii św. Stanisława Kostki. Pozostałe ochronki funkcjonowały w parafiach: Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, św. Anny, św. Józefa, św. Kazimierza, Przemienienia Pańskiego i Najsłodszego Serca Jezusowego. Parafie ewangelickie: św. Trójcy i św. Jana prowadziły po 3 tego typu instytucje na swoim terenie. Podstawy finansowe ochronek nie były trwałe, opierały się głównie na subwencjach otrzymywanych z kasy miejskiej, ale pomimo wielu materialnych braków, społeczności parafialne pod kierunkiem swych duszpasterzy aktywnie włączyły się w konkretne działania pomocowe dla dzieci w czasie I wojny światowej.