Opieka nad kobietami w czasie ciąży, porodu i połogu w ubogich środowiskach wiejskich i miejskich w Królestwie Polskim w XIX i na początku XX wieku. Od tradycyjnych form pomocy do wsparcia instytucjonalnego

Abstract

Przedmiotem badań w niniejszym artykule jest opieka nad położnicami w środowisku rodzinnym i w instytucjach społecznych w Królestwie Polskim w XIX i na początku XX wieku. Zastosowano metody wpisane w warsztat naukowy historyka, wykorzystano źródła drukowane i archiwalne. Celem tekstu jest przedstawienie realiów obyczajowych i zdrowotnych oraz określenie uwarunkowań i kierunku zmian w zakresie poprawienia opieki nad ubogimi, zwłaszcza samotnymi kobietami. Ustalono, że w badanym okresie wysoki poziom śmiertelności kobiet w okresie połogu był poważnym problemem zdrowotnym i społecznym, co było konsekwencją m.in. przyjmowania porodów w społecznościach włościańskich przez tzw. babki, które często nie respektowały podstawowych zasad higieny oraz braku dostępu ubogich kobiet w miastach do specjalistycznej opieki położniczej. Dlatego jej organizacja była priorytetem towarzystw dobroczynnych. Na przełomie XIX i XX wieku na terenie Królestwa powstały stowarzyszenia, które zajmowały się zakładaniem przytułków położniczych i udzielaniem wsparcia kobietom w najtrudniejszym położeniu.