Inżynieria wyborcza w Polsce od roku 1989

Abstract

Wybory są zjawiskiem powszechnym w nowoczesnej rzeczywistości. Szczególną rolę pełnią one w odniesieniu do władzy publicznej, w tym władzy państwowej. Mimo, że mogą mieć miejsce w systemach politycznych o różnym charakterze – zarówno w demokracjach, jak i w autokracjach - to w państwach demokratycznych ich rola jest najbardziej doniosła. Można stwierdzić, że wybory rywalizacyjne są warunkiem koniecznym istnienia systemów demokratycznych. Wybory są procesem złożonym, a stosowane do ich przeprowadzenia systemy wyborcze mogą przyjmować zróżnicowane formy. Rozwój czy stabilizacja demokracji nie musi oznaczać ograniczenia różnorodności konkretnych systemów wyborczych i ich elementów, ani też ograniczać propozycji ich zmiany. Wręcz przeciwnie – rozwój nowoczesnych stosunków społecznych wymaga dostosowania systemów wyborczych do zachodzących procesów. Zmiany dotyczące systemów wyborczych mogą wynikać z czynników obiektywnych lub mieć na celu usprawnienie procesu wyborczego (np. jego strony technicznej). Część działań podejmowanych względem systemów wyborczych ma jednak charakter odmienny – mają one na celu dostosowanie systemu wyborczego do bieżących interesów podmiotu proponującego jego modyfikację. Właśnie tego rodzaju działania - zmiany dokonywane w systemie wyborczym, wpływające na proces wyborczy na dowolnym jego etapie i mające na celu zgodną z interesem decydenta zmianę prawdopodobieństwa uzyskania określonego wyniku wyborów, jednakże niemające bezpośredniego wpływu na decyzje wyborcze głosujących wobec przedstawionej oferty wyborczej, zostały zdefiniowane jako inżynieria wyborcza i stanowią przedmiot rozprawy.