Badacz wobec doświadczeń dorosłych w kontekście biograficznej perspektywy badawczej

Abstract

Looking at today’s research practices applied in the area of social sciences one can notice a clear interest in biography. Observation of the lives of individuals, (re)cognition of social micro worlds from the perspective of individual biographies and analysis of and searching for meanings of individual life experiences are the subjects of great interest as well as confidence among researchers. It is also noticeable that researchers, with even greater attention and concern, contemplate the methodological legitimacy and correctness of the projects they carry out. This is especially important when there is a necessity to problematize and further specify the methodological identity of the biographical approach. This text is a voice in the discussion about the types and nature of the so-called biographical research conducted in the area of andragogy. Its starting point is viewing the research that uses biography through the lens of the biographical research perspective, which may adopt at least three forms: biographical approach, auto/biographical approach and autobiographical approach. The considerations revolve around reflections about specifying the individual approaches in relation to certain research projects taking into account the specific role/roles played in them by the researcher-andragogue. The text also addresses the topic of understanding the research process from the perspective of the learning process. The reflections are based on the individual experiences of the researchers acquired during the project in which the auto/biographical approach was applied.

Przyglądając się współczesnym praktykom badawczym realizowanym w obszarze nauk społecznych, można dostrzec wyraźne zainteresowanie biografią. Obserwacja losów jednostek, (roz)poznawanie mikroświatów społecznych z perspektywy indywidualnych biografii, a także analiza i poszukiwanie znaczeń indywidualnych doświadczeń życiowych człowieka cieszy się dużym zainteresowaniem, ale również zaufaniem wśród badaczy. Można także dostrzec, iż badacze z coraz większą uwagą i rozwagą zastanawiają się nad prawomocnością i poprawnością metodologiczną realizowanych przez siebie projektów, co jest szczególnie ważne w sytuacji konieczności problematyzowania i dookreślania tożsamości metodologicznej podejścia biograficznego. Niniejszy tekst jest głosem w dyskusji na temat rodzajów tzw. badań biograficznych realizowanych w obszarze andragogiki oraz ich istoty. Punktem wyjścia jest postrzeganie badań z wykorzystaniem biografii przez pryzmat biograficznej perspektywy badawczej, która przyjmować może przynajmniej trzy formy. Są nimi: podejście biograficzne, podejście auto/biograficzne i podejście autobiograficzne. Osią rozważań staje się refleksja związana z dookreśleniem poszczególnych podejść w odniesieniu do konkretnych projektów badawczych, z uwzględnieniem specyficznej roli/ról, jaką pełni w nich badacz. W tekście zostaje również zasygnalizowany wątek odnoszący się do rozumienia procesu badawczego z perspektywy procesu uczenia się. Źródłem podejmowanych rozważań są indywidualne doświadczenia badaczek, płynące z realizacji projektu, w którym wykorzystano podejście auto/biograficzne.