Charakterystyki fizykochemiczne wód obszarów podmokłych w granicach aglomeracji warszawskiej na przykładzie Horowego Bagna i Jeziora Kruczek w gminie Marki

Abstract

In order to limit the pressure and preserve the natural environment in the immediate vicinity of the Warsaw agglomeration was created the Warsaw Protected Landscape Area. It includes, among others, forests of the Marki area, forming a buffer zone of protected areas, including the Horowe Bagno peat bog and the Kruczek Lake. The area of the reserve is nearly 44 hectares, of which the surface of the basins formed in the peat pits is about 17.5 hectares. Both hydrographic objects, due to their location, are within the range of potential pressure from the northeastern part of the city of Marki and the national road No. 631. In addition, the construction of the expressway S8 from Warsaw towards Białystok seems to be a big threat. This paper aims to document the hydrochemical condition of the Horowe Bagno peat bog and the Kruczek Lake before the launch of the S8 express road. The basic physicochemical parameters of water in both objects: pH and proper electrolytic conductivity will serve this purpose. For measuring in the winter-spring season 2015/16, 6 measurement and control points were selected, with 2 points located on the shore of the Kruczek Lake, and the remaining 4 were located in the Horowe Bagno peat bog reserve. In the preliminary stage of the research, the size of anthropogenic pressure was identified in the area of the Marki commune using the method by Nachlik (2006). It has been found that there are no significant threats to the aquatic environment in the water-sewage economy. The results show that the Horowe Bagno peat can be classified as high in pH and transient in terms of PEW. The peat bog and the lake represent two distinct hydrochemical objects, probably due to the basin and alimentation and different contribution of atmospheric and land supply. One of the most important manifestations of anthropopression is the penetration of precipitation wastewater from road No. 631. It can significantly increase after launching the S8 express road adjacent the peat bog, in particular without adequate protection measures.

W celu ograniczenia presji i zachowania środowiska przyrodniczego, w najbliższym zapleczu aglomeracji warszawskiej został utworzony Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu (WOCHK). Obejmuje on m.in. tereny leśne okolic Marek, tworzących otulinę obszarów podlegających ściślejszej ochronie, w tym – rezerwatu Horowe Bagno oraz Jeziora Kruczek. Powierzchnia rezerwatu wynosi blisko 44 ha, z czego powierzchnia akwenów powstałych w zagłębieniach potorfowych wynosi około 17,5 ha. Oba obiekty hydrograficzne, ze względu na położenie, znajdują się w zasięgu potencjalnej presji ze strony północno-wschodniej części miasta Marki oraz biegnącej w granicach rezerwatu drogi krajowej nr 631. Ponadto dużym zagrożeniem wydaje się budowa wylotu drogi ekspresowej S8 z Warszawy w kierunku Białegostoku. Niniejsza praca stawia sobie za cel udokumentowanie stanu hydrochemicznego torfowiska Horowe Bagno i Jeziora Kruczek sprzed uruchomienia arterii komunikacyjnej S8. Posłużą do tego celu podstawowe parametry fizykochemiczne wód w obu obiektach: odczyn oraz przewodność elektrolityczna właściwa. Do pomiarów realizowanych w sezonie zimowo-wiosennym 2015/16 wytypowano 6 punktów pomiarowo-kontrolnych, przy czym 2 punkty zlokalizowane były nad brzegiem Jeziora Czarnego, a pozostałe 4 znajdowały się na terenie rezerwatu Horowe Bagno. We wstępnym etapie prac badawczych dokonano identyfikacji wielkości presji antropogenicznej na obszarze gminy Marki przy wykorzystaniu metody autorstwa Nachlik (2006). Stwierdzono, że w zakresie gospodarki wodno-ściekowej nie istnieją istotne zagrożenia dla środowiska wodnego. Uzyskane wyniki wskazują, że torfowisko Horowe Bagno można zaliczyć do wysokich pod względem odczynu wód i przejściowych pod względem PEW. Torfowisko i jezioro reprezentują dwa odmienne obiekty hydrochemiczne, co jest prawdopodobnie spowodowane charakterem zlewni i strukturą alimentacji: różnym udziałem zasilania wodami meteorycznymi i gruntowymi. Jednym istotnym obecnie przejawem antropopresji jest przenikanie ścieków opadowych z drogi nr 631. Może się ono istotnie zwiększyć po uruchomieniu przylegającego do torfowiska odcinka S8, zwłaszcza bez podjęcia odpowiednich rozwiązań ochronnych.