Koncepcja języka rzeczywistości w refleksji teoretycznej i twórczości artystycznej Pier Paolo Pasoliniego

Abstract

Tematem złożonej pracy doktorskiej jest egzegeza teoretycznych tekstów Pier Paolo Pasoliniego w kontekście dyscyplin wiedzy o sztuce, filozofii i kulturoznawstwa oraz w dalszej perspektywie odpowiedź na pytanie czy można uznać je za podstawę formułowanej przez niego teorii kultury. Podjąłem decyzję, aby sformułować problem refleksji teoretycznej Pasoliniego pod pojęciem koncepcji języka rzeczywistości, zaczerpniętym z jego pism z lat 60. Traktuję to pojęcie metonimicznie jako odniesienie do pewnego całościowego dorobku myślowego Pasoliniego. Kategoria języka rzeczywistości służyła mi za soczewkę, w której skupiają się wybrane zagadnienia i problemy jego myśli. Pojęcie to wyznaczyło ramy czasowe i tematyczne dorobku Pasoliniego. Z jednej strony postanowiłem sięgnąć po najwcześniejsze przykłady jego twórczości artystycznej i teoretycznej sięgające lat. 40. XX wieku i świadczące o wyraźnych zainteresowaniach relacją między rzeczywistością a językiem. Z drugiej jednak strony podjąłem decyzję, aby omawiany zakres badań ograniczyć datą 1968, która stanowi wyraźną cezurę w jego twórczości i refleksji teoretycznej. Praca podzielona jest na pięć rozdziałów, które określone są porządkiem chronologicznym i tematycznym. W pierwszym rozdziale analizuję intelektualne źródła myśli Pasoliniego poprzedzające jego karierę filmowca (Początki: poezja, ideologia, język, styl). Następnie skupiam się na jego wczesnym doświadczeniu filmowym, które wpłynęło na sformułowanie i ukształtowanie koncepcji języka rzeczywistości (Ku sformułowaniu koncepcji). W kolejnym rozdziale wydobywam konteksty teoretyczne oraz zarysowuję horyzonty intelektualne koncepcji Pasoliniego (Koncepcja i jej konteksty). Następnie przedstawiam analizy wybranych dzieł Pasoliniego z okresu 1965-1968 pod kątem teoretycznych wątków związanych z koncepcją (Koncepcja w twórczości). Wreszcie w ostatnim rozdziale skupiłem się na spojrzeniu na projekt Pasoliniego z szerszej perspektywy badań kulturowych i wskazaniu na analogie z dwoma wybranymi paradygmatycznymi badaniami kulturowymi, podjętymi przez Abe Warburga i Waltera Benjamina (Koncepcja języka rzeczywistości jako projekt kulturowy).