Perspektywa rozwoju pedagogiki specjalnej w tyglu jej dualnego i dwoistego charakteru

Abstract

The article consists of four parts. The first part presents the developmental determinants of special education as a subdiscipline of pedagogy. The second opens with the thesis on the dual character of the development of special education (this involves the description of its major currents – the first mostly associated with medical sciences and the second – with humanities and social sciences). The third part focuses on the doubleness of special education as a sub-discipline used in the theoryto-practice relationship. The final part displays the developmental prospects of special education in the context of the interdisciplinary and interparadigmatic migration of notions. This migration is exemplified by the concepts of intellectual disability. These transformations have been shown as an opportunity to eliminate the indicated incommensurabilities characterizing the dual development and the dual nature of special education.

Na strukturę artykułu składają się cztery części. W pierwszej zostały przedstawione uwarunkowania rozwoju pedagogiki specjalnej jako subdyscypliny pedagogiki. Część drugą otwiera teza o dualnym charakterze rozwoju pedagogiki specjalnej (jest to charakterystyka jej głównych nurtów: pierwszego związanego przede wszystkim z naukami medycznymi, drugiego – z naukami humanistycznymi i społecznymi). Część trzecia to ukazanie dwoistości pedagogiki specjalnej jako subdyscypliny stosowanej w relacji teorii do praktyki. W ostatniej części, stanowiącej zakończenie, została przedstawiona perspektywa rozwoju pedagogiki specjalnej w kontekście międzydyscyplinarnej i międzyparadygmatycznej wędrówki pojęć. Jako przykład wędrówki zostały przywołane koncepcje niepełnosprawności intelektualnej. Przeobrażenia te zostały przedstawione jako szansa na znoszenie wskazanych niewspółmierności charakteryzujących dualny rozwój i dwoisty charakter pedagogiki specjalnej.