Aspekty kulturowe, kompozycyjne i percepcyjne w opracowaniach dotyczących identyfikacji charakteru krajobrazu na poziomie lokalnym

Abstract

The obligation to prepare landscape audits registered in the Landscape Act is the result of the implementation of the European Landscape Convention. Limiting the audit to the regional scale (mesoregions) is not conducive to the identification of the local landscape specificity, especially with regard to its cultural, compositional and perceptual aspects. If landscape audits are to be an effective tool for protection of landscape in spatial planning, it is necessary also to conduct them for lower-order units (microregions). Such strategy would be consistent with the scale of local planning and take into account the perspective of a human – the observer. The cultural, compositional and perceptual aspects of landscape greatly affect the sense of belonging to a place and its social acceptance. These elements should constitute the basis for its proper protection and development at the local level, especially in relation to the landscape not considered as “priority”, but to the “ordinary”, “everyday” landscape. The article is an overview of examples of application of landscape architecture methods that take into account the local specificity of space and can be included in local planning.

Zapisany w ustawie krajobrazowej obowiązek sporządzania audytów krajobrazowych jest efektem wdrażania Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Ograniczenie audytu do skali regionalnej (mezoregionów) nie sprzyja identyfikacji lokalnej specyfiki krajobrazu, zwłaszcza w odniesieniu do jego aspektów kulturowych, kompozycyjnych i percepcyjnych. Jeżeli audyt krajobrazowy ma być rzeczywistym narzędziem służącym ochronie krajobrazu w planowaniu przestrzennym, niezbędne jest sporządzanie go również dla jednostek niższego rzędu (mikroregionów), kompatybilnych ze skalą planowania miejscowego, uwzględniając perspektywę człowieka – obserwatora. Aspekty kulturowe, kompozycyjne i percepcyjne w znacznym stopniu decydują o przywiązaniu do miejsca oraz społecznej akceptacji krajobrazu. Powinny one stanowić podstawę prawidłowej jego ochrony i kształtowania na poziomie lokalnym, zwłaszcza w odniesieniu do krajobrazu nie uznawanego za „priorytetowy”, lecz „zwyczajny”, „codzienny”. Artykuł stanowi przegląd przykładów zastosowania metod z zakresu architektury krajobrazu, uwzględniających lokalną specyfikę przestrzeni i wykazujących możliwość jej uwzględnienia w planowaniu miejscowym.