Czy koncepcja sprawozdawczości zintegrowanej może być inspiracją dla nowego pragmatyzmu rachunkowości?

Abstract

The publication presents dilemmas related to accounting in the modern global economy. In economic discourses, it is explicitly indicated that accounting as a transcription technique is only an instrument, like all techniques, for achieving different goals. The question arises, are we the accountants approving these statements, this diagnosis? Did it affect the status of accounting as a science in the Polish academic environment? Why finance, especially financial economics, which in quantitative terms, such as the theoretical innovations of H. Markowitz (and other Nobel Prize winners, eg E. Famy) that made it possible to convince investment fund managements that their portfolios are still just as safe, despite the fact that have they become more and more risky, have they not suffered as a scientific discipline? These are difficult questions that were (and are) formulated by many representatives not only of our scientific discipline – among others also many Nobel Prize winners, eg J. Stiglitz, R. Schiller pointing out the “weaknesses” of the theory of finance, especially economy. One can ask the question – on the basis of searching the scientific literature (perhaps its debatable choice) – about the value of prediction of accounting theory implying predictions of economic facts, as well as the question about new accounting pragmatism, about corporate social responsibility, about risk management in the context of rationality in the sense of Aristotle, J. Kant, M. Heller, T. Kotarbiński. The aim of the publication is to indicate for what reasons the discourse on the change in accounting pragmatism should begin, so that this opportunity, apart from purely logical, becomes a real possibility. In the preparation of the publication, the analytical method of research was used, which was supported by the induction and deduction method.

W publikacji przedstawiono dylematy związane z rachunkowością we współczesnej globalnej gospodarce. W dyskursach ekonomicznych jednoznacznie wskazuje się, że rachunkowość – jako technika transkrypcji – stanowi jedynie instrument do realizacji różnych celów. Czy my – rachunkowcy aprobujemy tę diagnozę? Czy wpłynęła ona na status rachunkowości jako nauki w polskim środowisku akademickim? Dlaczego finanse (a zwłaszcza ekonomia finansowa, która w ujęciu ilościowym, jakim były teoretyczne innowacje H. Markowitza, umożliwiła przekonanie zarządów funduszy inwestycyjnych, że ich portfele są wciąż tak samo bezpieczne, mimo że w rzeczywistości stawały się one coraz bardziej ryzykowne) nie poniosły konsekwencji jako dyscyplina naukowa? To trudne pytania, które były (i są) formułowane przez wielu reprezentantów nie tylko naszej dyscypliny naukowej, ale również przez wielu noblistów (np. J. Stiglitza i R. Schillera – wskazujących „słabości” teorii finansów, a zwłaszcza ekonomii, określanej często mianem ekonomii finansowej). Na podstawie analizy literatury naukowej (być może dokonałam dyskusyjnego jej wyboru) można zadać pytania o wartość predykcji teorii rachunkowości implikujących przewidywania faktów gospodarczych, nowy pragmatyzm rachunkowości, społeczną odpowiedzialność biznesu i zarządzanie ryzykiem w kontekście racjonalności w rozumieniu Arystotelesa, J. Kanta, M. Hellera i T. Kotarbińskiego. Celem artykułu jest wskazanie powodów, z jakich powinien rozpocząć się dyskurs o zmianie pragmatyzmu rachunkowości, aby ta możliwość – oprócz czysto logicznej – stała się realna. W publikacji zastosowano metodę analityczną badań, którą wspierano metodą indukcji i dedukcji.