Michel Foucault jako farmakon

Abstract

W artykule szukam odpowiedzi na pytanie, czy spuścizna Michela Foucaulta jest wciąż aktualna, czy stanowi już tylko szacowny zabytek humanistyki. Wpisuję myśl Foucaulta w „logikę farmakonu”, to znaczy środka, który jest zarazem lekarstwem i trucizną. W polemice z poglądami Ewy Domańskiej pokazuję, że myśl Foucaulta nadal pozostaje aktualna. Pozwala bowiem tak pytać o podmiotowość, status norm i normalizacji, by z jednej strony dostrzegać mechanizmy władzy i wiedzy, które warunkują procesy upodmiotowienia, a z drugiej zdać sprawę z autonomii i samosterowności podmiotów, w tym z wpływu, jaki podmioty mogą wywierać na społecznie funkcjonujące normy.

In my article, I will try to find an answer to a question: Is Michel Foucault’s oeuvre still up to date or has it become one of the respected but foregone relics of humanities? I would inscribe Foucault’s thought into the “logic of pharmakon,” that is, a means being, at the same time, both a poison and a cure. I will show, polemically to Ewa Domańska, that Foucault’s thought remains valid nowadays. It allows us to question the subjectivity, status of norms, and normalization in such manner that we can perceive, on the one hand, mechanisms of power and knowledge and, on the other hand, we can give an account of subjects’ autonomy and self-determination, including their impact on norms at work in society.