CAQDAS w badaniach digitalizacji i odbioru dziedzictwa kulturowego. Korzyści i ograniczenia

Abstract

Celem artykułu jest refleksja na temat korzyści i ograniczeń płynących z połączenia i wzajemnego przenikania się tradycyjnych metod badania i analizy ze wspomaganą komputerowo analizą danych jakościowych. Artykuł zawiera krytyczną analizę tego procesu przeprowadzoną na przykładzie projektu badawczego pod tytułem „Cyfrowe praktyki i strategie upowszechniania i odbioru dziedzictwa kulturowego w Polsce w latach 2004–2014”. W pierwszej części artykułu omówione zostały założenia projektu ze szczególnym uwzględnieniem roli i sposobu łączenia tych podejść na etapie organizacji badań. Autor artykułu opisuje rolę, jaką w projektowaniu badań odgrywa CAQDAS i sposób, w jaki wpływa ona na percepcję problemu badawczego, oraz późniejszą interpretację wyników badania. W drugiej części artykułu przedstawiono poszczególne etapy badania, ze szczególnym uwzględnieniem przenikania się różnych podejść do badań i analizy na etapie budowania bazy danych, kodowania danych tekstowych, analizy, wizualizacji danych i interpretacji wyników. Wsposób szczególny omówiono korzyści i ograniczenia zastosowania CAQDAS do analizy treści i zawartości dokumentów prawnych jako danych zastanych oraz transkrypcji wywiadów pogłębionych. Głównym celem metaanalizy przebiegu badania jest propozycja optymalnego połączenia tradycyjnych i nowoczesnych metod badania i analizy danych w złożonych projektach, które pozwoliłoby na wykorzystanie nowych możliwości technologicznych w badaniach społecznych, a jednocześnie – na uniknięcie „pułapek” i ograniczeń z nimi związanych.

The paper is aimed at the reflection on advantages and constraints emerging from the mutual diffusion of traditional research methods with computer assisted qualitative data analysis. The article includes critical analysis of this process based on the research project “Digital practices and strategies of dissemination and reception of cultural heritage in Poland between 2004- 2014.” In the first part of the paper, the main assumptions of the project are discussed with the special insight into the function and fusion of those two approaches at the stage of the research project conceptualization. The author of the paper discusses the impact of CAQDAS on the perception of the research problem and latter interpretation of findings. In the second part of the article, the fallowing stages of the research project are presented, with the special insight into the fusion of various approaches to the research at the stage of database construction, coding of textual data, analysis, data visualization, and interpretation of findings. The special attention has been paid to advantages and constraints of CAQDAS application to content analysis of legal documents and transcripts of in-depth individual interviews. The main outcome of such meta-analysis of the research process is the proposal of the most effective fusion of traditional and new methods of data analysis in complex research projects. We believe that such proposal enables one to make use of new technological opportunities in social research, avoid “pitfalls,” and overcome constraints embedded in CAQDAS.