Environmental Justice in the Context of Urban Green Space Availability

Abstract

Environmental justice is a term that includes both exposure to environmental ‘bads’ as well as access to environmental ‘goods’ which might be unequally experienced by different socio‑economic groups. In other words, environmental justice scholars study whether everybody can have an equal right to a healthy, nurturing environment which supports their development and well‑being. The environmental justice movement arose in response to the so‑called ‘environmental racism’ in the USA which affected communities of blue‑collar workers, people with lower income and of Afro‑American, Asian, Latin or native origins. Although initially environmental (in)justice was rooted in racial discrimination in the USA, nowadays it encompasses a wider range of issues, including problems at the local and global level, from degradation and pollution of natural resources to aspects related to spatial planning. Unequal access to environmental amenities – such as green spaces – was not the main focus of the discourse, however, it is gaining attention nowadays, especially in the context of urban environment. Urban green spaces influence health and well‑being of urban residents, but access to them can be uneven in terms of socio‑spatial heterogeneity. Growing challenges of living in cities, related to, among others, climate change, densification or sprawling of developments, urban heat islands, and other nuisances, require sustainable management of green spaces and provision of equal (socially just) access to benefits provided by these areas. Moreover, another important aspect of the discussion is linked to potentially beneficial planning decisions (e.g. increasing availability of urban green spaces) and their long‑term consequences, which may eventually lead to gentrification and increased social inequalities (environmental injustice). Complexity of the problem related to availability of green spaces in cities needs an interdisciplinary approach which combines ecological, spatial and socio‑economic aspects. The article reviews the current state‑of‑the‑art literature in the field of environmental justice, with particular emphasis on green space availability in the context of urban environment.  

Sprawiedliwość środowiskowa to termin, który zawiera zarówno ekspozycję na zagrożenia środowiskowe, jak i dostęp do dóbr środowiskowych, które mogą być różnie doświadczane przez poszczególne grupy społeczno‑ekonomiczne. Innymi słowy, sprawiedliwość środowiskowa bada, czy każdy może mieć równe prawo do korzystania ze środowiska, które zapewnia rozwój, zdrowie i dobre samopoczucie. Ruch na rzecz sprawiedliwości środowiskowej powstał w odpowiedzi na przejawy dyskryminacji na tle tzw. rasizmu środowiskowego w Stanach Zjednoczonych, której doświadczyły społeczności klasy robotniczej, o niskich dochodach, pochodzenia afroamerykańskiego, azjatyckiego, latynoamerykańskiego oraz rdzenni mieszkańcy. I choć niesprawiedliwość środowiskowa miała początkowo silny związek z dyskryminacją rasową w Stanach Zjednoczonych, obecnie jest to zagadnienie znacznie szersze, obejmujące problemy globalne i lokalne, związane z degradacją i skażeniem zasobów naturalnych oraz planowaniem przestrzennym. Mimo że nierówny dostęp do dóbr środowiskowych – takich jak tereny zieleni – nie był początkowo głównym nurtem dyskursu, obecnie zyskuje na znaczeniu, zwłaszcza w kontekście miast. Tereny zieleni w miastach są istotnym czynnikiem stanowiącym o dobrym zdrowiu i samopoczuciu mieszkańców, jednak dostęp do nich może być zróżnicowany pod względem społeczno‑przestrzennym. Z powodu coraz poważniejszych problemów dotyczących zarządzania i życia w miastach, związanych m.in. ze zmianami klimatu, zagęszczaniem czy rozlewaniem się przestrzennym miast, konieczne staje się zrównoważone zarządzanie zasobami terenów zieleni oraz zapewnienie równego (sprawiedliwego społecznie) dostępu do płynących z nich korzyści. Ważnym aspektem jest również związek między podejmowaniem pozornie korzystnych decyzji planistycznych w miastach (m.in. w celu zwiększenia dostępności terenów zieleni) a ich długofalowymi skutkami, które prowadzą do gentryfikacji i nasilenia niesprawiedliwości środowiskowej. Ze względu na złożoność problemu dostępności terenów zieleni w miastach zbadanie tego zjawiska wymaga podejścia interdyscyplinarnego, uwzględniającego aspekty ekologiczne, przestrzenne oraz społeczno‑ekonomiczne. Niniejszy artykuł stanowi przegląd literatury tematu i obecnie prowadzonych w tym zakresie badań, ze szczególnym uwzględnieniem dostępu do zasobów terenów zieleni w miastach.