O potrzebie mistrza w świecie nauki, czyli refleksja nad zmieniającą się relacją uczeń – mistrz

Abstract

The article is an attempt at a reconstruction of master-student relationships which are constructed in the area of science. That analysis is based on the conceptions of Richard Sennett (craftsman and master) and Mary Douglas (grid and group). It presents a characterization of four different types of relationships that was created in the presence or absence of common paradigmatic foundations (coherent tools of categorizing the examined reality) and structural dependencies (regarding material resources, laboratory equipment, etc.) which can be referred to specific areas of knowledge. The paper also draws attention to the diverse needs of the masterstudent relationship in the natural sciences and also social sciences and humanities, as well as underlining possible consequences in this dimension caused by the principles of parameterization of scientific activity.  

Tekst jest próbą rekonstrukcji relacji mistrz – uczeń kształtujących się w polu naukowym z wykorzystaniem koncepcji Richarda Sennetta (wzory fachowca i mistrza) i Mary Douglas (grid and group). Zawiera charakterystykę czterech zróżnicowanych typów relacji wytwarzanych w warunkach występowania bądź braku wspólnych podstaw paradygmatycznych (spójnych narzędzi kategoryzowania badanej rzeczywistości) oraz strukturalnych zależności (dotyczących zasobów materialnych, aparatury laboratoryjnej itp.), które można odnieść do określonych dziedzin wiedzy. Zwraca również uwagę na zróżnicowane potrzeby w zakresie relacji mistrz-uczeń w naukach przyrodniczych oraz społecznych i humanistycznych, a także na możliwe konsekwencje w tym wymiarze powodowane zasadami parametryzacji aktywności naukowej.