Un tedesco a Roma – Uwe Timm alla ricerca dell’italianità

Abstract

Przedmiotem rozważań podjętych w niniejszym artykule jest utwór pt. Römische Aufzeichnungen autorstwa Uwe Timma – jednego z czołowych twórców współczesnej literatury niemieckiej. Utwór, mający charakter pozornie przypadkowo zestawionych i luźno powiązanych ze sobą szkiców, powstał na początku lat 80. XX-go wieku, podczas trzyletniego pobytu pisarza w Rzymie. Jest on świadectwem intensywnego zainteresowania autora Włochami – historią, sztuką, polityką, ale również (a może przede wszystkim) włoskim stylem życia i mentalnością Włochów. Autorka proponuje więc analizę tego tekstu pod kątem zawartych w nim wieloaspektowych refleksji Timma nad specyfiką kultury włoskiej, która w utworze zostaje skonfrontowana z o wiele bliższą autorowi kulturą niemiecką. Starając się zrozumieć, na czym polega fenomen zwany ‘włoskością’, Timm odkrywa paradoksalnie klucz do zrozumienia tych aspektów kultury niemieckiej, które od lat wywołują w nim sprzeciw. Konfrontacja z włoską kulturą, w której wiodącą rolę odgrywają zmysły, stwarza autorowi jednocześnie możliwość krytycznego spojrzenia na swoje dotychczasowe życie, przyzwyczajenia i często nieracjonalne zachowania, u podłoża których znajdują się, jak się okazuje, przeżycia z dzieciństwa.

Al centro della riflessione si troverà l’opera di Uwe Timm – un rappresentante della letteratura tedesca contemporanea, intitolata Römische Aufzeichnungen (Appunti presi a Roma [trad. it. E.T.-K.]). Timm scrisse la sua opera durante il soggiorno triennale a Roma all’inizio degli anni ‘80. Qui si riverbera il forte interesse dello scrittore per l’Italia, la sua storia, l’arte, la politica ma anche (o forse soprattutto) per lo stile di vita e mentalità degli Italiani. Nel contributo viene quindi analizzata la profonda riflessione dello scrittore sulle particolarità e vari aspetti della cultura italiana, la quale viene confrontata e paragonata con la cultura tedesca. Cercando di capire in che cosa consiste il fenomeno chiamato “l’italianità”, Timm scopre inaspettatamente la chiave per la propria cultura, il che gli permetterà di mettere in discussione critica le sue abitudini e i suoi, spesso irrazionali, comportamenti quotidiani.