Modernistyczne sąsiedztwo wielkomiejskie na tle innych form zamieszkania. Wybrane przykłady

Abstract

The article is an attempt to look at post-socialist tower blocks and modernist housing from a contemporary perspective. It takes the context of post-communist Europe as the basis for analysis, citing Sofia as an example. On the basis of the literature and references to the messages of mass culture, it shows the specificity of a metropolitan neighborhood, and leads the reader to a proposal for a conceptualization of ‘neighborhood’ using the notion of a neighborhood circle. The empirical part presents the results of a questionnaire carried out by means of a nationwide online survey and by means of interviews carried out in three Polish locations: Poznań, Warsaw and Wronki. The collected empirical data are described from the point of view of selected themes related to the concept of ‘neighborhood circles’, and analyzed statistically. The recommendations indicate the need to ask further detailed questions and invite discussion, and not only among urban sociologists, on the condition of modernist mass housing from the point of view of building neighborly relations.

Wybrany przykład międzynarodowy i wyniki badania w Polsce stanowią próbę przyjrzenia się blokowiskom postsocjalistycznym ze współczesnej perspektywy. Za podstawę analiz wzięto kontekst Europy postkomunistycznej, przywołując jako przykład Sofię. Opierając się na literaturze oraz nawiązując do przekazu kultury masowej, wskazano na specyfikę sąsiedztwa wielkomiejskiego, prowadząc czytelnika do propozycji konceptualizacji sąsiedztwa wykorzystującej pojęcie kręgu sąsiedzkiego. W części empirycznej zaprezentowano wyniki badania kwestionariuszowego, zrealizowanego za pomocą ankiety internetowej na terenie całego kraju oraz przy użyciu wywiadów kwestionariuszowych przeprowadzonych w trzech polskich miastach: Poznaniu, Warszawie i Wronkach. Zgromadzone dane empiryczne zostały opisane w odniesieniu do wybranych wątków nawiązujących do koncepcji kręgów sąsiedzkich, a także poddane analizie statystycznej. Postawiono dwa pytania: o sposób badania relacji sąsiedzkich w przestrzeniach postsocjalistycznych blokowisk, odwołując się tym samym do studiów prowadzonych w latach 80. oraz 90. XX w.; o charakter relacji sąsiedzkich, konstruowanych na podstawie architektonicznych inspiracji Le Corbusierem, tym razem w warunkach neoliberalnej deregulacji. Rekomendacje analizy wskazują na potrzebę zadawania kolejnych szczegółowych pytań i zapraszają do dyskusji na temat kondycji formuły modernistycznego, masowego zamieszkania z uwzględnieniem specyfiki budowania relacji sąsiedzkich.