dc.contributor.author | Gomola, Aleksander | |
dc.date.accessioned | 2022-05-04T07:30:26Z | |
dc.date.available | 2022-05-04T07:30:26Z | |
dc.date.issued | 2021-12-30 | |
dc.identifier.issn | 0208-6077 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/41720 | |
dc.description.abstract | The article explores the gender roles of men and women in selected aspects of the Catholic discourse: the Bible, doctrine, liturgy and mysticism. It demonstrates that the biblical vision of gender roles that depreciates women is still present in the doctrine and liturgy of Catholicism, while in medieval Catholic mysticism it was the basis of „spousal mysticism” resulting in texts with sexual connotations written by women. The biblical understanding of gender roles is still visible in the contemporary Catholic discourse in Poland, as evidenced by the critical attitude of the Church hierarchy towards the LGBT+ people and the current initiatives of Polish laymen referring to military imagery. | en |
dc.description.abstract | Artykuł przedstawia rozumienie ról płciowych mężczyzn i kobiet w wybranych aspektach dyskursu katolickiego: Biblii, doktrynie, liturgii i mistyce. Dowodzi, że biblijna wizja ról mężczyzn i kobiet deprecjonująca kobiety jest ciągle obecna w doktrynie i liturgii katolicyzmu, a w średniowiecznym katolicyzmie Pieśń nad Pieśniami była podstawą „mistyki oblubieńczej” i tekstów mistycznych o konotacjach seksualnych. Biblijne rozumienie płci zarówno w wymiarze biologicznym, jak i społeczno-kulturowym jest nadal widoczne we współczesnym dyskursie katolickim w Polsce, czego dowodzą krytyczny stosunek hierarchii Kościoła do osób z grupy LGBT+ oraz inicjatywy katolików mężczyzn odwołujące się do metaforyki militarnej. | pl |
dc.language.iso | pl | |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl |
dc.relation.ispartofseries | Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica | pl |
dc.rights.uri | https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 | |
dc.subject | Catholicism | en |
dc.subject | Bible | en |
dc.subject | mysticism | en |
dc.subject | feminist theology | en |
dc.subject | discrimination of women | en |
dc.subject | katolicyzm | pl |
dc.subject | Biblia | pl |
dc.subject | mistyka | pl |
dc.subject | teologia feministyczna | pl |
dc.subject | dyskryminacja kobiet | pl |
dc.title | Język a płeć w wybranych aspektach dyskursu katolickiego | pl |
dc.title.alternative | Language and gender in selected aspects of the Catholic discourse | en |
dc.type | Article | |
dc.page.number | 167-180 | |
dc.contributor.authorAffiliation | Uniwersytet Jagielloński | pl |
dc.identifier.eissn | 2450-0119 | |
dc.references | Adamczyk J., 2006, Możliwość udziału kobiet w ministerialnej posłudze Kościoła, „Poznańskie Studia Teologiczne” 20, s. 179–200. | pl |
dc.references | Adamiak E., 2001, Kobieta w Kościołach i wspólnotach chrześcijańskich. Próba syntezy teologicznej, „Poznańskie Studia Teologiczne” 11, s. 91–114. | pl |
dc.references | Arcybiskup Jędraszewski o tęczowej zarazie, 2019, https://tvn24.pl/polska/arcybiskup-marek-jedraszewski-teczowa-zaraza-zamiast-czerwonej-ra957818-2308295 (dostęp 18.09.2020). | pl |
dc.references | Badyda E., 2011, Kobieta ksiądz i co dalej? O problemach językowych związanych z ordynowaniem kobiet na duchownych, „Poradnik Językowy” 3, s. 30–43. | pl |
dc.references | Baron A., 2011, Kobieta w świadectwach Kościoła starożytnego, w: Ł. Kamykowski, Z.J. Kijas, A. Napiórkowski (red.), Kobieta w Kościele: materiały z sesji ekumenicznej zorganizowanej przez Międzywydziałowy Instytut Ekumenii i Dialogu Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie oraz Oddział Krakowski Polskiej Rady Ekumenicznej, 18 listopada 2008 roku, Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Wydawnictwo Naukowe, s. 9–53. | pl |
dc.references | Breviarium Fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, 2007, oprac. I. Bokwa, T. Gacia, S. Laskowski, H. Wojtowicz, Poznań: Księgarnia św. Wojciecha. | pl |
dc.references | Bynum W.C., 1987, Holy Feast and Holy Fast: The Religious Significance of Food to Medieval Women, Berkeley–Los Angeles–London: University of California Press. | pl |
dc.references | Dailey P., 2012, The Body and Its Senses, w: A. Hollywood, P.Z. Beckman (red.), The Cambridge Companion to Christian Mysticism, Cambridge: Cambridge University Press, s. 264–276. | pl |
dc.references | Dijk T. van, 2001, Badania nad dyskursem, w: T. van Dijk (red.), Dyskurs jako struktura i proces, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 9–44. | pl |
dc.references | Duda S., 2020, Mistyczne wodzenie na pokuszenie, „Więź” 3, s. 65–80. | pl |
dc.references | Flotow L. von, 2016, Translation and Gender. Translating in the Era of Feminism, London: Routledge. | pl |
dc.references | Fudge T., 2016, Medieval Religion and Its Anxieties. History and Mystery in Other Middle Ages, London: Palgrave Macmillan. | pl |
dc.references | Gomola A., 2007, Czy Biblia mówi to, co mówi? Feministyczna interpretacja tekstu biblijnego Elisabeth Schüssler Fiorenzy, „Er(r)Go. Teoria – Literatura – Kultura” 14, s. 43–51. | pl |
dc.references | Gomola A., 2009, Język inkluzywny w angielskich i polskich przekładach Biblii: moda, fanaberia, potrzeba?, w: S. Koziara, W. Przyczyna (red.), Polszczyzna biblijna – między tradycją a współczesnością, Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, s. 167–181. | pl |
dc.references | Gomola A., 2010a, Bóg Kobiet. Studium językoznawczo-teologiczne, Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos. | pl |
dc.references | Gomola A., 2010b, Myśl feministyczna w przekładach Biblii, „Przekładaniec” 2 (24), s. 212–227. | pl |
dc.references | Gomola A., 2016, Aspects of gender neutral language in selected English and Polish translations of the New Testament, ,,Open Theology” 2 (1), s. 621–635. | pl |
dc.references | Gomola A., 2018, Propozycje liturgiczne Kościoła kobiet (Women Church): Analiza językoznawcza, w: B. Drabik, W. Przyczyna (red.), Język w liturgii, Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, s. 439–450. | pl |
dc.references | Górecka M., 2005, Średniowieczna mistyka kobiet jako osobliwy fenomen kulturowy średniowiecza, „Roczniki Humanistyczne” 4, s. 227–240. | pl |
dc.references | Götz I.L., 2004, Sex and mysticism, „CrossCurrents” 54, s. 7–22. | pl |
dc.references | Habrajska G., 1994, Obraz kobiety w Biblii, w: J. Anusiewicz, K. Handke (red.), „Język a Kultura” t. 9, s. 45–74. | pl |
dc.references | Halkes C., 1993, Magnificat. Pieśń Protestu, „Więź” 1, s. 78–81. | pl |
dc.references | Jakubek-Raczkowska M., 2014, „Amoris sagittae et spicula”. Cielesne aspekty mistyki bł. Doroty z Mątów – próba reinterpretacji, „Studia Elbląskie” 15, s. 165–187. | pl |
dc.references | Johnson E.A., 1992, She Who Is: The Mystery of God in Feminist Theological Discourse, New York: Crossroad. | pl |
dc.references | Kołakowski L., 1987, Jeśli Boga nie ma... O Bogu, diable, grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii, przekł. T. Baszniak, M. Panufnik, Londyn: Aneks. | pl |
dc.references | Konferencja Episkopatu Polski, 2020, https://episkopat.pl/dokumenty/#1455586207642-3be64013-5c40 (dostęp 18.09.2020). | pl |
dc.references | Koziara S., 1994, Status i funkcja form adresatywnych w języku współczesnych kazań, w: W. Przyczyna (red.), Fenomen Kazania, Kraków: Homo Dei, s. 136–145. | pl |
dc.references | Krakowiak C., 2006, Lektor w historii i we współczesnych dokumentach Kościoła. Kobieta lektor, „Anamnesis” 46, s. 59–73. | pl |
dc.references | Kramarae C., 2007, Teoria zagłuszanej grupy, w: E. Griffin (red.), Podstawy komunikacji społecznej, przekł. O. i W. Kubińscy, M. Kacmajor, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 499–509. | pl |
dc.references | Lakoff R., 2004, Language and Woman’s Place. Text and Commentaries, Oxford: Oxford University Press. | pl |
dc.references | Leszczyńska K., Zych Ł., 2011, Wzory kobiecości w dyskursie Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce, w: K. Slany (red.), Kalejdoskop genderowy. W drodze do poznania płci społeczno-kulturowej w Polsce, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 201–216. | pl |
dc.references | Łaziński M., 2006, O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. | pl |
dc.references | Maciejowski J., 2010, Meandry mistyki: między herezją a ortodoksją, „Znak” 661, s. 61–70. | pl |
dc.references | Majewski J., 2005, Teologia na rozdrożach, Kraków: Znak. | pl |
dc.references | Majewski J., 2014, Watykańska strażniczka ortodoksji a teologia. O kilku problemach Kościoła na przełomie XX i XXI wieku, „Znak” 705, s. 15–25. | pl |
dc.references | Maliszewska A., 2020, „Nowy feminizm” Jana Pawła II. Krytyczna ocena z perspektywy katolicko-feministycznej, „Studia Bobolanum” 1 (31), s. 71–97. | pl |
dc.references | McAleese M., 2018, The time is now for change in the Catholic Church, https://voicesoffaith.org/conversations-1/2018/3/23/mary-mcaleese-opening-keynote-international-womens-day-2018 (dostęp 8.10.2020). | pl |
dc.references | McGinn B., McGinn Ferris P., 2009, Mistycy wczesnochrześcijańscy. Wizje Boga u mistrzów duchowych, przekł. E.E. Nowakowska, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. | pl |
dc.references | McGowin H.E., 2011, Eroticism and Pain in Mechthild of Magdeburg’s ‘The Flowing Light’, „New Blackfriars” 92 (1041), s. 607–622. | pl |
dc.references | Mollenkott V., 1994, The Divine Feminine. The Biblical Imagery of God as Female, New York: Crossroad. | pl |
dc.references | Mszał Rzymski dla diecezji polskich, 1986, Poznań–Warszawa: Pallotinum. | pl |
dc.references | Nobus D., 2015, The Sculptural Iconography of Feminine Jouissance. Lacan’s Reading of Bernini’s Saint Teresa in Ecstasy, „The Comparatist” 39, s. 22–46. | pl |
dc.references | Ohler A., 1996, Postacie kobiet w Biblii, przekł. H. Podgórni, Kraków: Wydawnictwo WAM. | pl |
dc.references | Ostafiński W., 2011, Waga pierwszego zdania, czyli jak zaczynać kazanie, „Roczniki Liturgiczno-Homiletyczne” 2 (58), s. 193–212. | pl |
dc.references | Petry Mroczkowska J., 2008, Kobiety na II Soborze Watykańskim, „Znak” 642, s. 90–98. | pl |
dc.references | Podgórska J., 2020, Rycerki czy kusicielki, „Polityka” 4, s. 28–30. | pl |
dc.references | Prezydium Konferencji Episkopatu Polski, 2020, Oświadczenie Prezydium Konferencji Episkopatu Polski w sprawie Konwencji Stambulskiej, https://episkopat.pl/prezydium-episkopatu-ws-konwencji-stambulskiej-malzenstwo-to-trwaly-zwiazek-kobiety-i-mezczyzny-2/ (dostęp 18.09.2020). | pl |
dc.references | Prusak J., 2020, Obrona zamiast dialogu, https://www.tygodnikpowszechny.pl/obrona-zamiast-dialogu-164649 (dostęp 18.09.2020). | pl |
dc.references | Ratzinger J., Messori V., 1986, Raport o stanie wiary. Z ks. kardynałem Josephem Ratzingerem rozmawia Vittorio Messori, przekł. Z. Oryszyn, J. Chrapek, Kraków: Znak. | pl |
dc.references | Russell L.M. (red.), 2004, Feminist Interpretation of the Bible, Oxford: Blackwell. | pl |
dc.references | Rzecznik Episkopatu: ambony kościelne służą wyłącznie do głoszenia Słowa Bożego, 2020, https://www.niedziela.pl/artykul/54867/Rzecznik-Episkopatu-ambony-koscielne (dostęp 18.09.2020). | pl |
dc.references | Schüssler Fiorenza E., 1984, Bread Not Stone. The Challenge of Feminist Biblical Interpretation, Boston: Beacon Press. | pl |
dc.references | Schüssler Fiorenza E., 1992, But She Said. Feminist Practices of Biblical Interpretation, Boston: Beacon Press. | pl |
dc.references | Schüssler Fiorenza E., 1994, Searching the Scriptures, London: S.C.M. Press. | pl |
dc.references | Schüssler Fiorenza E., 2013, Kościół Kobiet. Hermeneutyczny Środek Feministycznej Interpretacji Biblii, „Praktyka Teoretyczna” 8 (2), s. 197–217. | pl |
dc.references | Simon S., 2010, Gender in Translation. Cultural Identity and the Politics of Transmission, London–New York: Routledge. | pl |
dc.references | Slade C., 1995, St. Teresa of Avila. Author of a Heroic Life, Berkeley–Los Angeles–London: University of California Press. | pl |
dc.references | Spodnie nie dla kobiety, 2020, https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,26283908,kobieta-nie-bedzie-nosila-ubioru-mezczyzny-katolicko-narodowa.html (dostęp 18.09.2020). | pl |
dc.references | Stypa H., 2011, Bracia i siostry – rytuały językowe na przykładzie mszy świętej, w: M. Cieszkowski, J. Szczepaniak (red.), Język, rytuał, płeć, Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, s. 85–97. | pl |
dc.references | Szwed A., 2015, Ta druga: obraz kobiety w nauczaniu Kościoła rzymskokatolickiego i w świadomości księży, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”. | pl |
dc.references | Tanner N., 2015, Krótka historia Kościoła katolickiego. Nowe spojrzenie, przekł. A. Gomola, Kraków: Wydawnictwo WAM. | pl |
dc.references | Tomasz z Akwinu, 1980, Człowiek. Cz. 2. 1. 85–102, przekł. S. Bełch, London: Veritas. | pl |
dc.references | Trible P., 2002, Texts of Terror. Literary-Feminist Readings of Biblical Narratives, London: SCM. | pl |
dc.references | Waszakowa K., 1993, Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki z formantami paradygmatycznymi, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. | pl |
dc.references | Wiewiór S., 2012, Zwroty adresatywne współczesnych kazań, „Język–Szkoła–Religia” 7 (2), s. 89–97. | pl |
dc.references | Wilken R.L., 2015, Pierwsze tysiąc lat. Historia chrześcijaństwa, przekł. A. Gomola, Kraków: Wydawnictwo M. | pl |
dc.references | Wipszycka E., 1994, Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa: PIW. | pl |
dc.references | Wojownicy Maryi, 2017, https://www.facebook.com/WMaryi/posts/d41d8cd9/425973114429562/ (dostęp 18.09.2020). | pl |
dc.references | Wojownicy Maryi, 2020, http://www.wojownicymaryi.pl/ (dostęp 18.09.2020). | pl |
dc.references | Young F., 2001, Sexuality and Devotion: Mystical Readings of the Song of Songs, „Theology & Sexuality” 14, s. 80–96. | pl |
dc.references | Żołnierze Chrystusa, 2020, https://xn--ch-vva.pl/ (dostęp 18.09.2020). | pl |
dc.contributor.authorEmail | a.gomola@uj.edu.pl | |
dc.identifier.doi | 10.18778/0208-6077.55.10 | |
dc.relation.volume | 55 | |