Umierający Sokrates i Wielka Matka

Abstract

The last days of Socrates’ life, which, as indicated by ancient sources, took place at the turn of the months of Mounuchiōn and Thargēliōn, fit into the scheme of the sacral calendar of Athens as a spectacle completing the ritual sacrificial cycle connected with the commemoration of the Cretan expedition of Theseus and the Thargēliōn festival celebrated immediately after it. Socrates dies as a sacrifice offered to Artemis, the Great Mother, and at the same time fulfills the heroic myth. This myth on the Jungian psychoanalysis plane signifies the liberation of the conscious ego from the power of the unconscious, represented by the Great Mother archetype. The mythological-psychological context allows us to give a new interpretation to the discussions which Plato noted in his dialogues and which are connected with the death of Socrates. Above all, they put in a new light the Socratic majeutics, as about the service of Artemis, as well as the consideration of the immortality of the soul and the eschatological myths told on their occasion, which Plato wrote down on the pages of the Phaedo.

Ostatnie dni życia Sokratesa, które, jak wskazują na to źródła starożytne, miały miejsce na przełomie miesięcy Mounuchiōn i Thargēliōn, wpisują się w schemat sakralnego kalendarza Aten jako widowisko dopełniające rytualny cykl ofiarniczy związany z upamiętnieniem kreteńskiej wyprawy Tezeusza i obchodzonego bezpośrednio po nim święta Thargeliów. Sokrates umiera jako ofiara złożona Artemidzie – Wielkiej Matce, a jednocześnie realizuje mit bohaterski. Mit ten na płaszczyźnie jungowskiej psychoanalizy oznacza uwolnienie się świadomego ego spod władzy nieświadomości reprezentowanej przez archetyp Wielkiej Matki. Kontekst mityczno-psychologiczny pozwala nadać nową interpretację dyskusjom, które zapisał Platon w dialogach powiązanych ze śmiercią Sokratesa. Przede wszystkim w nowym świetle stawiają one Sokratejską majeutykę, jako służbę Artemidzie, a także rozważania o nieśmiertelności duszy oraz opowiadane przy ich okazji mity eschatologiczne, które zapisał Platon na kartach Fedona.