Animant we współczesnym teatrze

Abstract

Animant to dowolny przedmiot – materialny lub niematerialny – poddawany animacji przez artystę i wykorzystywany performatywnie. W pojęciu tym mieszczą się zarówno nowoczesne rozwiązania z pogranicza nowych mediów czy robotyki, ale też klasyczne techniki teatru lalek. Nowa nazwa świadczy o dynamizmie sztuki animacji, która zyskuje na popularności w nowych, coraz szerszych kręgach. Animanty wykorzystywane są nie tylko w teatrze lalek, ale też na scenach dramatycznych, tańca i muzycznych, w filmie, telewizji, cyrku, kabarecie i ulicznych paradach, ale także w terapii, pedagogice teatru i resocjalizacji. Celem pracy jest zbadanie obecności tego fenomenu we współczesnym teatrze – tego czym animant jest i może być, jak i po co jest wykorzystywany. Pierwszy rozdział rozprawy poświęcony jest pojęciu animanta. Dokonuję w nim przeglądu historycznych definicji lalki teatralnej. W proponowanej przez siebie, dotyczącej już animanta, biorę pod uwagę takie elementy jak jego ikoniczność, aktorstwo, materialność, potencjał ruchu i animacji oraz obecność (funkcję) animatora. W drugim rozdziale analizuję fenomen animacji – kluczowy element performatywnego działania animanta. Przedstawiam różnicę między animacją jawną i ukrytą. Wprowadzam pojęcie animacji performowanej oraz nienażywej. Badam techniki animacji z wykorzystaniem antropologii teatru, zestawiając je z różnorodnymi technikami aktorskimi. Trzeci rozdział dotyczy typów animantów – przedstawia klasyczne oraz współczesne techniki lalkarskie, m. in.: pacynkę, kukłę, jawajkę, marionetkę, cienie, lalki stolikowe oraz pyskówki (muppety). Za względu na ograniczenia tych dawnych podziałów, nieadekwatne do aktualnej praktyki scenicznej, przedstawiam propozycję nowego sposobu ich klasyfikacji uwzględniającą stosunek animanta i animatora. Czwarty, ostatni rozdział to analiza praktycznych zastosowań animantów w spektaklach teatralnych.