Conservative thinking as a point of departure from the labyrinth of modernity?

Abstract

Autorka rozwija swoją refleksję o nowoczesności słowackiej literatury na bazie teorii nowoczesności A. Compagnona i W. Welscha. W konkluzji wyróżnia nowoczesne i nienowoczesne typy konserwatyzmu, głównie dzięki analizie ich relacji do idei postępu. Nowocześnie konserwatywne wartości realizowane są w literaturze słowackiego modernizmu Jozefa Cigera Hronsky'ego i Pavla Straussa. Wśród wartości kluczowych wymieniane są wolność słowa, prawo i możliwości publikacji. Według autorki artykułu nowoczesność i konserwatyzm nie muszą wykluczać się wzajemnie. Faktycznie nienowoczesne formy konserwatyzmu eliminują różnorodność poprzez absolutne zdeterminowanie i zdefiniowanie prawdy. Wartości totalne zapewniają nienowoczesnym formom konserwatyzmu pewność. Podstawą natomiast twórczości literackiej opisywanych w artykule chrześcijańskich autorów słowackich z I połowy XX wieku jest uznanie dla różnorodności bycia, które niekoniecznie musi prowadzić do akceptacji skrajnej autotelicznej relatywności wszystkich wartości. Zgoda na różnorodność bycia to także akceptacja rozmaitości rzeczywistości. Tak rozumiane konserwatywne wartości nie hamują wolności artystycznej kreacji. Nienowoczesne formy konserwatyzmu natomiast prowadzą do dominacji totalitarnych i groźnych dla ludzkości wartości.