Show simple item record

Słyszeć poprzez język. Pogłosy awangardy

dc.contributor.authorHejmej, Andrzej
dc.contributor.editorŚniecikowska, Beata
dc.date.accessioned2022-12-08T07:48:22Z
dc.date.available2022-12-08T07:48:22Z
dc.date.issued2019
dc.identifier.issn0084-4446
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11089/44532
dc.description.abstractThe paper addresses two main issues: the first relates to modern hearing and the phenomenon of a new understanding of sound in the world of modernity, the second — as a consequence — to the repercussions of the auditory experience in the works of representatives of the first avantgarde. The author, following various examples of avant-garde manifestations of “language-noise” (including the works of Filippo Tommaso Marinetti, Luigi Russolo, artists of Cabaret Voltaire in Zurich), points out that they reveal the compulsion to hear, to be in sound-noise. He highlights the special importance of early European avant-garde movements (such as Futurism and Dadaism) in the process of restoring the proper sound potential to language (and literature) and at the same time refers to the new understanding of literature in the context of the modern soundscape.pl_PL
dc.language.isoplpl_PL
dc.publisherŁódzkie Towarzystwo Naukowe; Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiegopl_PL
dc.relation.ispartofseriesZagadnienia Rodzajów Literackich;2
dc.rightsAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe*
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/*
dc.subjectliteraturepl_PL
dc.subjectavant-gardepl_PL
dc.subjectaural perceptionpl_PL
dc.subjectnoisepl_PL
dc.subjectsound studiespl_PL
dc.titleSłyszeć poprzez język. Pogłosy awangardypl_PL
dc.title.alternativeHearing Through Language. Reverberations of the Avant-Gardepl_PL
dc.typeArticlepl_PL
dc.page.number11-29pl_PL
dc.contributor.authorAffiliationUniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki, Katedra Teorii Literaturypl_PL
dc.identifier.eissn2451-0335
dc.referencesAdorno Theodor W. (1962), Typen musikalischen Verhaltens [w:] tegoż, Einleitung in die Musik­soziologie; zwölf theoretische Vorlesungen, Suhrkamp, Frankfurt am Main.pl_PL
dc.referencesApollinaire Guillaume (1914), Simultanisme-Librettisme, „Les Soirées de Paris”, nr 25 (15 juin).pl_PL
dc.referencesApollinaire Guillaume (1918a), Calligrammes: Poèmes de la paix et de la guerre (1913–1916), Mercure de France, Paris.pl_PL
dc.referencesApollinaire Guillaume (1918b), L’Esprit nouveau et les Poètes, „Mercure de France”, t. CXXX.pl_PL
dc.referencesArystoteles (1989), Poetyka, przeł. i oprac. H. Podbielski, BN II/209, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.pl_PL
dc.referencesAttali Jacques (1977), Bruits. Essai sur l’économie politique de la musique, Presses Universitaires de France, Paris (przekład fragm.: Jacques Attali, 2010, Szum i polityka, przeł. M. Matusz­kiewicz [w:] Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej, wybór i redakcja Cox Ch., War­ner D., słowo/obraz terytoria, Gdańsk).pl_PL
dc.referencesBall Hugo (1927), Die Flucht aus der Zeit, Duncker & Humblot, München.pl_PL
dc.referencesBarańczak Stanisław (1979), Trzy złudzenia i trzy rozczarowania polskiego futuryzmu [w:] tegoż, Etyka i poetyka. Szkice 1970–1978, Instytut Literacki, Paryż.pl_PL
dc.referencesBarthes Roland (1992), Écoute [w:] tegoż, L’obvie et l’obtus. Essais critiques III, Collection Points Essais, Editions du Seuil, Paris.pl_PL
dc.referencesBarzun Henri-Martin (1913), Voix, rythmes et chants simultanés expriment l’ère du drame, „Poème et Drame”, nr 4 (mai): „Après le symbolisme. L’Art poétique d’un idéal nouveau. Voix, rythmes et chants simultanés expriment l’ère du drame”.pl_PL
dc.referencesBaumgarth Christa (1987), Futuryzm, przeł. J. Tasarski, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, Warszawa.pl_PL
dc.referencesCavarero Adriana (2003), A più voci. Filosofia dell’espressione vocale, Feltrinelli, Milano (prze­kład ang.: Adriana Cavarero (2005), For More than One Voice: Toward a Philosophy of Vocal Expression, przeł. P.A. Kottman, Stanford UP, Stanford).pl_PL
dc.referencesCavarero Adriana (2012), Multiple Voices, przeł. P.A. Kottman [w:] The Sound Studies Reader, red. Sterne J., Routledge, London–New York.pl_PL
dc.referencesCecko Marcin, Cyranowicz Maria, Kasprzak Michał, Lipszyc Jarosław, Mueller Joanna (2003), Manifest neolingwistyczny v. 1.1, „Ha!art”, nr 16–17.pl_PL
dc.referencesChessa Luciano (2012), Luigi Russolo, Futurist: Noise, Visual Arts and the Occult, University of California Press, Berkeley–Los Angeles–London.pl_PL
dc.referencesDadaistisches Manifest (1920) [w:] Dada Almanach, red. Huelsenbeck R., Erich Reiss Verlag, Berlin.pl_PL
dc.referencesDavidson Donald (2005), Seeing Through Language [w:] tegoż, Truth, Language, and History, Clarendon Press–Oxford UP, New York–Oxford (przekład: Donald Davidson, Widzieć po­przez język, przeł. A. Żychliński, „Teksty Drugie” 2007, nr 3).pl_PL
dc.referencesDivoire Fernand (1913), Les poètes et le rythme simultané, „Poème et Drame”, nr 5 (juillet).pl_PL
dc.referencesDuchamp Marcel (1980), Notes, Centre National d’Art et de Culture Georges Pompidou, Paris.pl_PL
dc.referencesErlmann Veit (2010), Reason and Resonance. A History of Modern Aurality, MIT Press, New York–Cambridge.pl_PL
dc.referencesFang Irving (1997), A History of Mass Communication. Six Information Revolutions, The Focal Press, Boston.pl_PL
dc.referencesGadamer Hans-Georg (1993), Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, przeł. B. Ba­ran, Inter Esse, Kraków.pl_PL
dc.referencesHausmann Raoul (1958), Courrier Dada, Le Terrain Vague, Paris.pl_PL
dc.referencesHejmej Andrzej (2015), W kulturze dźwięku. Słuchanie literatury, „Teksty Drugie”, nr 5.pl_PL
dc.referencesHuelsenbeck Richard (1920), En avant Dada: Eine Geschichte des Dadaismus, Paul Steegemann Verlag, Hanover.pl_PL
dc.referencesHuelsenbeck Richard, Janco Marcel, Tzara Tristan (1916), L’Amiral cherche une maison à louer, „Cabaret Voltaire. Recueil littéraire et artistique”, red. Ball H., Zurich.pl_PL
dc.referencesKahn Douglas (1999), Noises of the Avant-garde [w:] tegoż, Noise, Water, Meat: A History of Sound in the Arts, MIT Press, Cambridge, MA–London (tekst zamieszczony w The Sound Studies Reader, 2012, red. Sterne J., Routledge, London–New York).pl_PL
dc.referencesManifest dadaistyczny (1918) (1969), przeł. Z. Klimowiczowa [w:] Artyści o sztuce. Od van Go­gha do Picassa, wyb. i oprac. E. Grabska, H. Morawska, PWN, Warszawa.pl_PL
dc.referencesMarinetti Filippo-Tommaso (1919), Les mots en liberté futuristes, Edizioni Futuriste di „Poesia”, Milano.pl_PL
dc.referencesMarinetti Filippo-Tommaso (1909), Le Futurisme. Manifeste du Futurisme, „Le Figaro”, nr 51 (20 février) (przekład: Filip­po Tommaso Marinetti (1969), Akt założycielski i manifest futuryzmu, przeł. M. Czerwiń­ski [w:] Artyści o sztuce. Od van Gogha do Picassa, wyb. i oprac. E. Grabska, H. Morawska, PWN, Warszawa).pl_PL
dc.referencesMarinetti Filippo-Tommaso (1911a), Une Bataille moderne, „L’Intransigeant”, nr 11487 (27 décembre).pl_PL
dc.referencesMarinetti Filippo-Tommaso (1911b), Une Bataille moderne, „L’Intransigeant”, nr 11489 (29 décembre).pl_PL
dc.referencesMarinetti Filippo-Tommaso (1911c), Une Bataille moderne, „L’Intransigeant”, nr 11491 (31 décembre).pl_PL
dc.referencesMarinetti Filippo-Tommaso (1914a), Manifesto tecnico della letteratura futurista [11 marca 1912] [w:] I Manifesti del Fu­turismo, Edizioni di Lacerba, Milano.pl_PL
dc.referencesMarinetti Filippo-Tommaso (1914b), Zang Tumb Tuuum: Adrianopoli, ottobre 1912: Parole in Libertà, Edizioni Futuriste di „Poesia”, Milano.pl_PL
dc.referencesMcLuhan Marshal (2001), Manifesty [w:] tegoż, Wybór tekstów, red. McLuhan E., Zingrone F., przeł. E. Różalska, J.M. Stokłosa, Zysk i S-ka, Poznań.pl_PL
dc.referencesMeschonnic Henri (1982), Le langage sans la musique [w:] tegoż, Critique du rythme: Anthro­pologie historique du langage, Verdier, Lagrasse.pl_PL
dc.referencesMeschonnic Henri (1989), Tirer la langue [w:] tegoż, La Rime et la vie, Éditions Verdier, Lagrasse.pl_PL
dc.referencesMondrian Piet (1921a), De „Bruiteurs futuristes Italiens’ en ‘het’ nieuwe in de muziek”, „De Stijl” vol. 4, nr 8 (August).pl_PL
dc.referencesMondrian Piet (1921b), De „Bruiteurs futuristes Italiens’ en ‘het’ nieuwe in de muziek”, „De Stijl” vol. 4, nr 9 (September).pl_PL
dc.referencesOng Walter J. (2003), Psychodynamika oralności [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwo UW, Warszawa.pl_PL
dc.referencesPeiper Tadeusz (1922), Radiofon, „Zwrotnica”, nr 2.pl_PL
dc.referencesReben Ludwik (1922), O muzyce współczesnej, „Zwrotnica”, nr 2.pl_PL
dc.referencesRichter Hans (1986), Dadaizm. Sztuka i antysztuka, przeł. J.S. Buras, Wydawnictwa Artystycz­ne i Filmowe, Warszawa.pl_PL
dc.referencesRousseau Jean-Jacques (1781), Essai sur l’origine des langues, où il est parlé de la Mélodie et de l’Imitation musicale [w:] Traités sur la musique, Genève (przekład: Jean-Jacques Rousseau, 2001, Szkic o pochodzeniu języków, w którym mowa jest o melodii i naśladowaniu muzycznym [w:] tegoż, Szkic o pochodzeniu języków, przeł. B. Banasiak, Aureus, Kraków).pl_PL
dc.referencesRousseau Jean-Jacques (1961), Prononciation [1761] [w:] tegoż, Oeuvres complètes, vol. II, „Bibliothèque de la Pléiade”, Éditions Gallimard, Paris (przekład: Jean-Jacques Rousseau, 2001, Wymowa [w:] tegoż, Szkic o pochodzeniu języków, przeł. B. Banasiak, Aureus, Kraków).pl_PL
dc.referencesRussolo Luigi (1916), L’Arte dei rumori, Edizioni Futuriste di „Poesia”, Milano (przekład: Luigi Russolo, 2010, Sztuka hałasów. Manifest futurystyczny, przeł. M. Matuszkiewicz [w:] Kul­tura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej, red. Cox Ch., Warner D., słowo/obraz terytoria, Gdańsk).pl_PL
dc.referencesRussolo Luigi (2015), Sztuka hałasów, ilustracje: Kasia Lach, „Glissando”, nr 26.pl_PL
dc.referencesRypson Piotr (1989), Obraz słowa. Historia poezji wizualnej, Akademia Ruchu, Warszawa.pl_PL
dc.referencesSaussure Ferdinand de (1991), Przedstawienie języka w piśmie [w:] tegoż, Kurs językoznawstwa ogólnego, przeł. K. Kasprzyk, PWN, Warszawa.pl_PL
dc.referencesŚniecikowska Beata (2008), „Nuż w uhu”? Koncepcje dźwięku w poezji polskiego futuryzmu, Wy­dawnictwo UWr, Wrocław.pl_PL
dc.referencesŚniecikowska Beata (2014), Dźwięk i ruch — o awangardowej poezji dźwiękowej, „Teksty Drugie”, nr 3.pl_PL
dc.referencesThompson Emily (2002), The New Acoustics, 1900–1933 [w:] tejże, The Soundscape of Moder­nity. Architectural Acoustics and the Culture of Listening in America, 1900–1933, MIT Press, Cambridge, Massachusetts–London.pl_PL
dc.referencesWireless Imaginations: Sound, Radio, and the Avant-Garde (1992), red. Kahn D., Whitehead G., MIT Press, Cambridge, MA.pl_PL
dc.referencesFuturism & Dada Reviewed 1912–1959 (2000), Universal M&L, LTMCD 2301.pl_PL
dc.referencesMusica futurista (2010), Vol. 6: Filippo Tommaso Marinetti declama [CD], Mudima – Cramps Records.pl_PL
dc.identifier.doi10.26485/ZRL/2019/62.2/1
dc.relation.volume62pl_PL
dc.disciplineliteraturoznawstwopl_PL


Files in this item

Thumbnail
Name:
668-Article Text-1165-1-10-202 ...
Size:
553.5Kb
Format:
PDF
Description:
Słyszeć poprzez język. Pogłosy ...
View/Open
Thumbnail
Name:
license_rdf
Size:
805bytes
Format:
application/rdf+xml
View/Open

This item appears in the following Collection(s)

Show simple item record

Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe
Except where otherwise noted, this item's license is described as Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe