Marinetti and the emergence of futurism

Abstract

Powyższy artykuł jest częścią będącego w przygotowaniu studium o roli futuryzmu w rozwoju poezji współczesnej. W części tej przedstawione jest ogólne tło umysłowe i artystyczne okresu oraz pozycja literacka Marinettiego przed jego wystąpieniem w roku 1909 z głośnym Manifestem futurystycznym. Podkreślono tu obecność momentów protestu przeciwko konwencjom już we wczesnych utworach poety, a także analogie do objawów fermentu estetycznego u innych pisarzy i artystów w końcu XIX i na początku XX wieku. Na tle ówczesnych prądów i ugrupowań artystycznych, takich jak zwłaszcza kubizm, z którym futuryzm jest niewątpliwie w pewnej mierze związany, za rzecz istotną należy zdaniem autora uznać, że w manifestach futurystycznych sformułowano szereg haseł, które odegrały zapładniającą rolę w kształtowaniu się nowoczesnego idiomu poetyckiego. Autor analizuje zawartość zwłaszcza dwóch głównych manifestów poetyckich Marinettiego, starając się wskazać te postulaty grupy, które można uważać za najbardziej trwałe „„odkrycia” futurystów. Jest to przede wszystkim zwrócenie uwagi na element szybkości, dynamizmu, nowoczesnej magii maszyn, fabryk, aeroplanów. Zjawiska te były przedmiotem zainteresowania artystów już wcześniej. Ale to futuryści zadeklarowali w przesadnej, lecz sugestywnej formie potrzebę wyciągnięcia konsekwencji z tego nowego widzenia świata, wizji, która nie mieściła się w ramach opisowej koncepcji stylu, która domagała się odrzucenia gramatycznych reguł składni, swobody w przekazywaniu szybko i gwałtownie zmieniającej się rzeczywistości. Powszechnie uznana za obowiązującą w poetyce XX wieku swobodna dynamiczna dykcja niewątpliwie wywodzi się przynajmniej częściowo z haseł „paroliberyzmu”, wyzwolenia słowa, zastąpienia zasady logicznej relacji koncepcją swobody impulsów, „wyobraźni bez drutu”.