Reportaże, podręczniki i „kartki z podróży”, czyli przepisywanie gatunków w Faraonie Bolesława Prusa

Abstract

The paper examines generic and stylistic relations between the novel Pharaoh by Bolesław Prus and the 19th century writings devoted to the ancient Egypt. Monographs, handbooks, reportages, newspaper articles are considered not so much the sources of the knowledge as the sort of generic matrix elaborated for people of the West to write and read on the Egyptian civilisation. The author discusses several connections between Pharaoh and the content of “Tygodnik Ilustrowany”, a weekly where the novel was published. The 19th century press is considered here not a merely medium for a novel in serial nor even a simple source of ideology, but also a network of generic and thus cognitive instruments necessary for a novelist.

Artykuł dotyczy gatunkowych i stylistycznych związków między powieścią Faraon Bolesława Prusa a dziewiętnastowiecznym piśmiennictwem poświęconym starożytnemu Egiptowi Monografie, podręczniki, reportaże, artykuły gazetowe występują tu nie tyle jako źródła wiedzy, ile jako gatunkowa matryca wypracowana przez i dla człowieka Zachodu, umożliwiająca mu pisanie i czytanie o staroegipskiej cywilizacji. Szczególną uwagę poświęca autor roli prasy, zwłaszcza „Tygodnika Ilustrowanego”, gdzie Prus publikował swą powieść. Dziewiętnastowieczne czasopismo, zdaniem autora, nie jest wyłącznie miejscem publikacji utworu literackiego. Zawarte w nim teksty wchodzą z nim w rozmaite relacje stylistyczne, gatunkowe i poznawcze. „Tygodnik Ilustrowany” pośredniczył między Faraonem a piśmiennictwem egiptologicznym poprzez szereg artykułów popularyzujących.