Wybrane instrukcje archiwalno-kronikarskie tzw. Armii Andersa

Abstract

In the first years of World War II thousands of Poles had been deported to the USSR, and they regained their freedom in the second half of 1941. Many of them joined the Polish Armed Forces in the USSR, commanded by General Władysław Anders, with whom they went the entire combat trail. Along with the process of creating and developing the army, archival service was created. It was meant to overlook creations of the military archives by issuing archival instructions and commissioning chronicle work in departments. One of the first documents regarding such work was the letter of the Chief of Staff of the Command of the Polish Armed Forces of 16th December 1941, regulating the principles of conducting chronicle work in units and the methods of conducting combat surveys regarding fights in September 1939. Two weeks later (on 30th December 1941) in 5th Infantry Division an executive order was issued, along with chronicler’s instructions for division, regiments, and battalions’ chroniclers. Another important document was the letter of General W. Anders of 20th February 1943 concerning the organization of the chronicle-historical and archival work of the Polish Armed Forces in the East, regulating the existence of the archival service and the work carried out by it. This instruction also introduced the obligation to complete war diaries by units taking part in hostilities. The principles of keeping war diaries, introduced in February 1943, were changed, due to their non-compliance, on 20th March 1945, when the Command of the 2nd Polish Corps issued the Instruction for keeping war diaries. To secure the documents and to regulate their transfer from the office to the archives, on 6th April 1945, the HQ of Polish Forces on the Middle East issued an order on the collection and storage of military records and memorabilia.

W pierwszych latach II wojny światowej tysiące Polaków deportowano do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (dalej: ZSRR), wolność odzyskali dopiero w drugiej połowie 1941 r. Wielu z nich wstąpiło do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR dowodzonych przez gen. Władysława Andersa, z którego oddziałami przeszli szlak bojowy. Wraz z procesem tworzenia oraz rozwoju armii, powstawały komórki archiwalne, których zadaniem było m.in. kształtowanie wojskowego zasobu archiwalnego, wydawanie instrukcji archiwalnych oraz zlecenia prac kronikarskich w oddziałach.Jednym z pierwszych takich dokumentów było pismo Szefa Sztabu Dowództwa Polskich Sił Zbrojnych z 16 grudnia 1941 r., regulujące zasady prowadzenia prac kronikarskich w oddziałach oraz sposoby przeprowadzania ankiet walk we wrześniu 1939 r. Dwa tygodnie później (30 grudnia 1941 r.) w 5 Dywizji Piechoty wydano rozkaz wykonawczy wraz z instrukcjami dla kronikarzy dywizyjnych, pułkowych i batalionowych. Kolejny ważny dokument to pismo gen. Andersa z 20 lutego 1943 r. dotyczące organizacji pracy kronikarsko- historycznej i archiwalnej Armii Polskiej na Wschodzie, regulujące istnienie służby archiwalnej oraz prowadzonych przez nią prac. Instrukcja ta wprowadzała także obowiązek uzupełniania dzienników przez jednostki biorące udział w działaniach wojennych.Wprowadzone w lutym 1943 r. zasady prowadzenia dzienników działań zostały zmienione 20 marca 1945 r. w związku z ich nieprzestrzeganiem, kiedy to Dowództwo 2 Korpusu Polskiego wydało nową instrukcję prowadzenia dzienników działań. W celu zabezpieczenia dokumentów oraz uregulowania ich przekazywania z kancelarii do archiwum, Dowództwo Jednostek Wojska na Środkowym Wschodzie wydało 6 kwietnia 1945 r. rozkaz o gromadzeniu i przechowywaniu akt i pamiątek wojskowych.