Effectiveness of teaching English as a foreign language to the D/deaf in Poland on the basis of the analysis of the lesson discourse, errors in the Matura exam written works and the results of the Matura exam

Abstract

Tematem dysertacji jest efektywność nauczania języka angielskiego jako obcego uczniów głuchych. Podstawę do konstruowania wniosków w tym zakresie stanowi analiza dyskursu klasowego podczas lekcji języka angielskiego przeprowadzonych z uczniami głuchymi, ilościowa analiza wyników egzaminu maturalnego z języka angielskiego uczniów głuchych oraz jakościowa analiza błędów językowych popełnionych przez tych uczniów. Zgodnie z zawartą we wstępie rozprawy tezą model nauczania języka angielskiego jako obcego uczniów głuchych w Polsce jest nieprawidłowo skonstruowany. Celem badań jest wykazanie zależności między kształtem tego procesu a jego efektywnością. Rozdział 1 ukazuje głuchotę w kontekście społecznym oraz komunikacyjnym, dostrzegając jej dwoistość paradygmatyczną – medyczną oraz społeczno-kulturową. Rozdział 2 zawiera gramatyczny opis PJM jako języka naturalnego w opozycji do SJM, sztucznie stworzonego kodu, opartego na składni języka polskiego oraz znakach PJM. Rozdział ten zawiera również krótką charakterystykę pozostałych narzędzi wykorzystywanych w komunikacji z osobami głuchymi. Rozdział 3 omawia nauczanie języka angielskiego jako obcego wśród uczniów głuchych w perspektywie oralizmu i manualizmu jak również kwestie związane z dostosowaniem arkuszy maturalnych z języka angielskiego do możliwości i potrzeb edukacyjnych uczniów głuchych. W rozdziale 4 przedstawiono analizę dyskursu klasowego podczas lekcji języka angielskiego przeprowadzonych z głuchymi uczniami. Rozdział 5 zawiera analizę błędów gramatycznych i leksykalnych w pracach maturalnych uczniów głuchych na poziomie podstawowym, dla której punkt wyjścia stanowi analiza ilościowa wyników matury z języka angielskiego uczniów głuchych w odniesieniu do wszystkich zdających w wybranym roku. Niniejsza rozprawa ma nadzieję włączyć się w szerszą dyskusję na temat nauczania uczniów głuchych w Polsce. Obecny model kształcenia tych uczniów wymaga wielu systemowych zmian.