W cieniu wielkiego mistrza – Teodora Matejko. Zarys biografii

Abstract

Kornelia Teodora Matejkowa née Giebułtowska was not only the wife of the famous painter Jan Matejko, but also his greatest muse. In the work “In the shadow of the great master – Teodora Matejko. Outline of biography” we get to know Teodora as a little girl, a maturing maiden, wife and mother. Teodora showed artistic talents from an early age. She studied singing and music, but her biggest dream was to become an actress. Teodora’s mother decided that it would be better for her if she got married. Passionate feeling appeared after the wedding. Then she wasn’t sure if she was worthy of the great artist’s love. She missed him when he left. She comforted him, lifted his spirits. She was his greatest admirer. She loved passionately. The life of the Matejkos was concentrated in Kraków, but there were also numerous travelers. They visited Wiśnicz, Rabka, Krynica, but also went abroad. They visited e.g. Germany, Turkey and Italy. Teodora was undoubtedly her husband’s biggest fan, as she assured him in numerous letters. Over time, their love began to be subjected to numerous tests. Teodora Matejko, busy running the house and raising four children, fell into numerous melancholies and anxiety. Her surroundings paid little attention to her. It was reluctant towards a woman who took her husband’s honors very personally. She boasted about the popularity of her beloved. With following years, her sense of superiority grew, as a result of which she felt the reluctance of her family and friends around her. However, in the marital home she played the “first violin”. According to Matejko, she was perfect, the only one in the world, his first and last love. The artist, who fell in love with all his heart, assured Teodora of his fiery feeling, which would never die out. Matejko’s marriage was very turbulent. From the states of the greatest quarrels, blasphemies, curses to joint journeys and tender longings. Such disharmony not only distorted the image of the family, but also strongly influenced the psyche of its household members. As she got older, she began to suffer from diabetes, which was hereditary in her family. In 1882, she was declared insane, after which she was placed in a psychiatric hospital. She died on August 25, 1896. She was buried next to her husband.It is common view presented in literature that Teodora was wayward, disobedient, capricious, and defiant. She was the subject of suffering for at first a young artist, then a mature man, and finally an exhausted elder. At first, she appears as a young, unfulfilled girl who doesn’t want to get married. She is not ardently in love with her patient suitor. Eventually, she becomes Matejko’s wife. She gives him children. After this, time of growing pride, intransigent personality and constant moods begins, with which the painter copes at the expense of his own health. Ridicule and gossip still accompany Madame Matejko. As this period comes to an end, Teodora is seen as the doom of the family. Mentally ill, wasting the fortune of the Krakow visionary. She does not take care of her growing children, she is constantly on health treatments, she does not respect her husband, she causes pain to everyone. An unfair image? Imitation and repetition made the great muse of the most outstanding and popular Polish painter of the 19th century appear to be his greatest curse.

Kornelia Teodora z Giebułtowskich Matejkowa była nie tylko żoną słynnego malarza Jana Matejki, ale też największą jego muzą. W pracy „W cieniu wielkiego mistrza – Teodora Matejko. Zarys biografii” poznajemy Teodorę jako małą dziewczynkę, dojrzewającą pannę, żonę, matkę. Teodora od najmłodszych lat wykazywała talenty artystyczne. Uczyła się śpiewu i muzyki, jednak jej największym marzeniem było zostać aktorką. Matka Teodory zdecydowała, że będzie lepszym dla niej jeśli wyjdzie za mąż. Namiętne uczucie pojawiło się po ślubie. Potem nie była pewna czy godna miłości wspaniałego artysty. Tęskniła za nim gdy wyjeżdżał. Dodawała mu otuchy, podnosiła na duchu. Była jego największą wielbicielką. Kochała żarliwie. Życie państwa Matejków koncentrowało się w Krakowie, ale nie zabrakło licznych podróżny. Bywali w Wiśniczu, Rabce, Krynicy, ale także udawali się za granicę. Zwiedzili m.in. Niemcy, Turcję czy Włochy. Teodora bez wątpienia była największą fanką swojego męża, o czym zapewniała go w licznych listach. Z czasem ich miłość zaczęła być poddawana licznym próbom. Matejkowa zajęta prowadzeniem domu i wychowywaniem czwórki dzieci popadała w liczne melancholie i stany lękowe. Otoczenie nie zwracało na nią szczególnej uwagi. Było ono niechętne kobiecie, która honory męża odbierała bardzo osobiście. Chełpiła się popularnością swojego ukochanego. Z roku na rok wzrastało w niej poczucie wyższości na skutek czego odczuwała niechęć otaczającej jej rodziny i znajomych. Natomiast w małżeńskim domu grała „pierwsze skrzypce”. Według Matejki była idealna, jedyna taka na świecie, jego pierwsza i ostatnia miłość. Zakochany bez pamięci artysta wciąż zapewniał Teodorę o swoim płomiennym uczuciu, które nigdy nie wygaśnie. Małżeństwo Matejków było bardzo burzliwe. Od stanów największych kłótni, bluźnierstw, przekleństw po wspólne podróże i czułe tęsknoty. Taka dysharmonia nie tylko zniekształcała wizerunek rodziny, ale i mocno wpływała na psychikę jej domowników. Z wiekiem zaczęła chorować na cukrzycę, która była dziedziczna w jej rodzinie. W 1882 roku została uznana za niepoczytaną, po czym umieszczono chorą w szpitalu psychiatrycznym. Zmarła 25 sierpnia 1896 roku. Została pochowana u boku swego męża.W literaturze utarło się, że Teodora była krnąbrna, nieposłuszna, kapryśna, przekorna. Była podmiotem cierpień na początku młodego artysty a potem dojrzałego mężczyzny i w końcu wycieńczonego starca. Na początku pojawia się jako młoda, niespełniona dziewczyna, która nie chce wychodzić za mąż. Nie jest żarliwe zakochana w swoim cierpliwym adoratorze. Finalnie zostaje żoną Matejki. Rodzi mu dzieci. I zaczyna się czas rosnącej dumy, nieprzejednanej osobowości i ciągłych humorów, z którymi kosztem własnego zdrowia, malarz sobie radzi. Wyśmiewanie i plotki ciągle towarzyszą madame Matejko. Gdy ten okres dobiega końca, Teodora jest postrzegana jako zagłada rodziny. Chora psychicznie, trwoniąca majątek krakowskiego wizjonera. Nie zajmuje się dorastającymi dziećmi, ciągle wyjeżdża na kuracje zdrowotne, nie szanuje męża, wszystkim sprawia ból. Obraz niesprawiedliwy? Imitacja i powtarzalność sprawiły, że wielka muza najwybitniejszego i najpopularniejszego malarza polskiego w XIX wieku jawi się jako jego największe przekleństwo.