dc.contributor.author | Filipczak, Witold | |
dc.date.accessioned | 2023-07-28T06:15:51Z | |
dc.date.available | 2023-07-28T06:15:51Z | |
dc.date.issued | 2023-07-26 | |
dc.identifier.issn | 0208-6050 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/47697 | |
dc.description.abstract | The article focuses on the circle of associates and supporters of Andrzej Młodziejowski, the Bishop of Poznań and the Great Chancellor of the Crown, in the final period of his activity. The article deals with last years of Młodziejowski’s activity, i.e. the period between 1777–1779. Although the Crown Chancellor died in March 1780, he was not active in public affairs in the last months of his life due to his very bad health. In the circle of clergy associated with the Bishop of Poznań (in relation to political issues), the most important figure was the Bishop of Chełm and coadjutor of Poznań, Antoni Onufry Okęcki. Antoni Felicjan Aleksandrowicz, coadjutor of the abbot of Hebdów, deserves particular attention as in 1778 he was promoted to the office of Great Scribe of the Crown thanks to Młodziejowski. The circle of secular supporters of the Grand Chancellor was much wider. The analysis is made by taking into account the geographical range of Młodziejowski’s influence. Among the secular supporters of the Crown Chancellor, the following key actors deserve attention: Franciszek Ksawery Kęszycki, Józef Brzeziński, Józef Mikorski, Franciszek Leszczyński and Fryderyk Jakub Psarski. | en |
dc.description.abstract | Artykuł dotyczy kręgu współpracowników i stronników Andrzeja Młodziejowskiego, biskupa poznańskiego i kanclerza wielkiego koronnego, w końcowym okresie jego działalności. Uwzględnione zostały ostatnie lata działalności Młodziejowskiego, to znaczy okres 1777–1779. Kanclerz koronny zmarł wprawdzie w marcu 1780 r., ale w ostatnich miesiącach życia nie był aktywny w sprawach publicznych ze względu na bardzo zły stan zdrowia. W kręgu duchownych współpracowników biskupa poznańskiego (w odniesieniu do zagadnień politycznych) najważniejszą postacią był biskup chełmski i koadiutor poznański Antoni Onufry Okęcki. Na uwagę zasługuje też koadiutor opata hebdowskiego Antoni Felicjan Aleksandrowicz, który dzięki Młodziejowskiemu uzyskał w 1778 r. awans na urząd pisarza wielkiego koronnego. Znacznie szerszy był krąg świeckich stronników kanclerza wielkiego koronnego. Jest on analizowany z uwzględnieniem geograficznego zasięgu wpływów Młodziejowskiego. Wśród świeckich stronników kanclerza koronnego na uwagę zasługują: Franciszek Ksawery Kęszycki, Józef Brzeziński, Józef Mikorski, Franciszek Leszczyński i Fryderyk Jakub Psarski. | pl |
dc.language.iso | pl | |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl |
dc.relation.ispartofseries | Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica;112 | pl |
dc.rights.uri | https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 | |
dc.subject | Andrzej Młodziejowski | en |
dc.subject | Antoni Onufry Okęcki | en |
dc.subject | royalist party | en |
dc.subject | sejmiks | en |
dc.subject | Poland in 18th century | en |
dc.subject | Permanent Council | en |
dc.subject | Andrzej Młodziejowski | pl |
dc.subject | Antoni Onufry Okęcki | pl |
dc.subject | stronnictwo regalistyczne | pl |
dc.subject | sejmiki | pl |
dc.subject | Polska w XVIII w. | pl |
dc.subject | Rada Nieustająca | pl |
dc.title | Współpracownicy i stronnicy biskupa poznańskiego oraz kanclerza koronnego Andrzeja Młodziejowskiego (od roku 1777) | pl |
dc.title.alternative | Associates and Supporters of Andrzej Młodziejowski, the Bishop of Poznań and the Chancellor of the Crown (from 1777) | en |
dc.type | Article | |
dc.page.number | 179-207 | |
dc.contributor.authorAffiliation | Uniwersytet Łódzki / University of Lodz | pl |
dc.identifier.eissn | 2450-6990 | |
dc.references | Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Archiwum Radziwiłłów, dział V, sygn. 4506 | pl |
dc.references | Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Księgi grodzkie nurskie relacje oblaty, sygn. 48 | pl |
dc.references | Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Księgi grodzkie radziejowskie rekognicje, sygn. 22a | pl |
dc.references | Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Księgi grodzkie wieluńskie oblaty, sygn. 33a | pl |
dc.references | Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], tzw. Metryka Litewska, dział VII, sygn. 20, 24, 25, 30, 34, 58, 88 | pl |
dc.references | Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Varia Oddziału I, sygn. 15 | pl |
dc.references | Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Zbiór Popielów, sygn. 112, 114, 125 | pl |
dc.references | Archiwum Państwowe w Poznaniu [APP], Księgi grodzkie kaliskie, sygn. 428 i 430 | pl |
dc.references | Archiwum Państwowe w Poznaniu [APP], Księgi grodzkie poznańskie, sygn. 1150 | pl |
dc.references | Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie [BCz], rkps 656, 674, 698, 784, 799 i 919 | pl |
dc.references | Biblioteka Jagiellońska w Krakowie, rkps 6799 | pl |
dc.references | Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie [BPAU], rkps 1649 | pl |
dc.references | Biblioteka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, rkps 96 | pl |
dc.references | Dyaryusz seymu walnego ordynaryinego warszawskiego szescio niedzielnego roku […] 1778 dnia 5. miesiąca października odprawuiącego się, wyd. S. Sokołowski, Warszawa [1779]. | pl |
dc.references | Entretiens du roi Stanislas-Auguste avec Otto Magnus von Stackelberg (1776), oprac. E. Zielińska, Warszawa 2020. | pl |
dc.references | Lauda ziemi rawskiej i województwa rawskiego 1583–1793, red. M. Nagielski, Warszawa 2017. | pl |
dc.references | Moszczeński A., Pamiętnik do historyi polskiej w ostatnich latach panowania Augusta III i pierwszych Stanisława Poniatowskiego, wyd. 3, Poznań 1867. | pl |
dc.references | Stanisław August Poniatowski, Mémoires du roi…, t. II, Leningrad 1924. | pl |
dc.references | Bednaruk W., Sejmiki lubelskie w okresie stanisławowskim (1764–1794), Lublin 2011. | pl |
dc.references | Butterwick R., Polska rewolucja a Kościół katolicki, 1788–1792, przekł. M. Ugniewski, Kraków 2012. | pl |
dc.references | Cywiński R., Sołtyk Maciej, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XL, Warszawa–Kraków 2001, s. 410–413. | pl |
dc.references | Danilczyk A., W kręgu afery Dogrumowej. Sejm 1786 roku, Warszawa 2010. | pl |
dc.references | Deputaci Trybunału Koronnego 1578–1794. Spis, cz. 5 (1751–1794), oprac. J. Ternes, Warszawa 2017. | pl |
dc.references | Dukwicz D., Sekretne wydatki rosyjskiej ambasady w Warszawie w latach 1772–1790, [w:] Gospodarka, społeczeństwo, kultura w dziejach nowożytnych. Studia ofiarowane Pani Profesor Marii Boguckiej, red. A. Karpiński, E. Opaliński, T. Wiślicz, Warszawa 2010, s. 449–465. | pl |
dc.references | Dukwicz D., Zwierzykowski M., Sułkowski Antoni, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLV, Warszawa–Kraków 2008, s. 531–537. | pl |
dc.references | Dukwicz D., Zwierzykowski M., Sułkowski August, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLV, Warszawa–Kraków 2008, s. 542–553. | pl |
dc.references | Dumanowski J., Sumiński Piotr, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLV, Warszawa–Kraków 2008, s. 603–607. | pl |
dc.references | Dygdała J., Raczyński Kazimierz, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXIX, Wrocław 1987, s. 644–653. | pl |
dc.references | Dymnicka-Wołoszyńska, Okęcki Antoni Onufry, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXIII, Wrocław 1978, s. 458–461. | pl |
dc.references | Dymnicka-Wołoszyńska, Rey Jan Michał, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXXI, Wrocław 1988–1989, s. 191–192. | pl |
dc.references | Filipczak W., Aktywność sejmikowa regalistów w województwie rawskim w latach 1780–1786, „Rocznik Łódzki” 2010, t. LVII, s. 11–39. | pl |
dc.references | Filipczak W., Chronologia sejmów z lat 1764–1793, [w:] Chronologia sejmów Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1569–1793), red. L. A. Wierzbicki, D. Kupisz, Warszawa 2021, s. 281–312. | pl |
dc.references | Filipczak W., Sejm 1778 roku, Warszawa 2000. | pl |
dc.references | Filipczak W., Sejmiki ziemi nurskiej 1780–1786, „Przegląd Nauk Historycznych” 2014, R. XIII, nr 1, s. 23–62. | pl |
dc.references | Filipczak W., Wybory Rady Nieustającej na sejmie 1778 roku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 1999, z. 64, s. 117–132. | pl |
dc.references | Filipczak W., Ziemskie urzędy sądowe w życiu politycznym województwa sandomierskiego w latach 1777–1783, „Przegląd Nauk Historycznych” 2016, R. XV, nr 2, s. 191–214. | pl |
dc.references | Filipczak W., Życie sejmikowe prowincji wielkopolskiej w latach 1780–1786, Łódź 2012. | pl |
dc.references | Glabisz G., Sejmiki Wielkopolski w latach 1764–1793, Poznań 2022. | pl |
dc.references | Grabski W. M., U podstaw wielkiej reformy. Karta z dziejów Komisji Edukacji Narodowej, Łódź 1984. | pl |
dc.references | Kociszewski A., Mikorski Józef, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXI, Wrocław 1976, s. 163–164. | pl |
dc.references | Konopczyński W., Geneza i ustanowienie Rady Nieustającej, Kraków 1917. | pl |
dc.references | Krakowski B., Karśnicki (Karsznicki) Ludwik, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966, s. 142–143. | pl |
dc.references | Krakowski B., Kęszycki Franciszek Ksawery, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XII, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966, s. 372–373. | pl |
dc.references | Krzymkowski M., Wybory członków Rady Nieustającej (aspekty organizacyjno-prawne), „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2013, t. XVI, s. 119–129. | pl |
dc.references | Michalski J., Polska wobec wojny o sukcesję bawarską, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964. | pl |
dc.references | Müller W., Szczygielski W., Młodziejowski Andrzej Mikołaj, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXI, Wrocław 1976, s. 428–432. | pl |
dc.references | Neumann OCD P. F., Diecezja poznańska u schyłku Rzeczypospolitej Obojga Narodów, „Poznańskie Studia Teologiczne” 2018, t. XXXIII, s. 163–175. | pl |
dc.references | Prokop K. R., Wiadomości do biografii biskupów oraz opatów i ksień z ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów z osiemnastowiecznej prasy warszawskiej doby saskiej i stanisławowskiej (1729–1795), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2006, t. LXXXVI, s. 287–329. | pl |
dc.references | Rolnik D., Portret szlachty czasów stanisławowskich, Katowice 2009. | pl |
dc.references | Rostworowski E., Mikorski Franciszek Ksawery, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXI, Wrocław 1976, s. 161–163. | pl |
dc.references | Rostworowski E., Popiel Paweł, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVII, Wrocław 1983, s. 565–568. | pl |
dc.references | Skowroński P. W., Reforma Rady Nieustającej na sejmie 1776 r., Warszawa 2022, [maszynopis rozprawy doktorskiej napisanej pod kierunkiem prof. dra hab. W. Kriegseisena i obronionej w Instytucie Historii PAN w 2022 r.]. | pl |
dc.references | Stroynowski A., Opozycja sejmowa w dobie rządów Rady Nieustającej. Studium z dziejów kultury politycznej, Łódź 2005. | pl |
dc.references | Szczygielski W[acław], Konfederacja barska w Wielkopolsce 1768–1770, Warszawa 1970. | pl |
dc.references | Szczygielski W[acław], Kraszewski Jan Aleksander, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XV, Wrocław 1970, s. 219–221. | pl |
dc.references | Szczygielski W[acław], Psarski Fryderyk Jakub, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXIX, Wrocław 1986, s. 251–254. | pl |
dc.references | Szczygielski W[ojciech], Referendum trzeciomajowe. Sejmiki lutowe 1792 roku, Łódź 1994. | pl |
dc.references | Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Chłapowski, S. Ciara, Ł. Kądziela, T. Nowakowski, E. Opaliński, G. Rutkowska, T. Zielińska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992. | pl |
dc.references | Urzędnicy kujawscy i dobrzyńscy XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, W. Stanek, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1990. | pl |
dc.references | Urzędnicy wielkopolscy XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. A. Bieniaszewski, Wrocław 1987. | pl |
dc.references | Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Opaliński, H. Żerek-Kleszcz, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993. | pl |
dc.references | Zając P., Biskup poznański Andrzej Stanisław Kostka Młodziejowski w obronie Stanisława Konarskiego i polskich pijarów – nieznany list z grudnia 1769 roku, „Poznańskie Studia Teologiczne” 2021, t. XXXIX, s. 61–83. | pl |
dc.references | Zielińska Z., Polska w okowach „systemu północnego” 1763–1766, Kraków 2012. | pl |
dc.references | Zielińska Z., Poniatowski Michał Jerzy, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXVII, Wrocław 1983, s. 455–471. | pl |
dc.references | Ziółek E. M., Biskupi senatorowie wobec reform Sejmu Czteroletniego, Lublin 2002. | pl |
dc.references | Żerek-Kleszcz H., Stokowski Jan Sariusz, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XLIV, Warszawa–Kraków 2006, s. 47–50. | pl |
dc.contributor.authorEmail | witold.filipczak@uni.lodz.pl | |
dc.identifier.doi | 10.18778/0208-6050.112.09 | |