Antropologia rodzinna. "Ksiądz Kaingba, mój dziadek" Ewy Kraskowskiej jako autoetnografia nie tylko literacka

Abstract

W artykule badamy sposoby budowania opowieści i odkrywania prywatnej historii w (auto)biografii rodzinnej Ksiądz Kaingba, mój dziadek Ewy Kraskowskiej (2021) oraz w towarzyszącym jej badaniom blogu „Kaingba” (2015–2021). Stawiamy tezę, że analizowany materiał stanowi formę autoetnografii, praktyki badawczo-pisarskiej, łącząc w sobie cechy twórczości literackiej, warsztatu reporterskiego, pracy z archiwaliami, badań antropologicznych i autoanalizy. Opowieść o księdzu Kaingbie i jego rodzinie wpisuje się w widoczny dziś w humanistyce powrót opowieści rodzinnych, nierzadko mieszczących się na pograniczu literatury dokumentu osobistego i literatury fikcjonalnej. Zastosowane przez nas narzędzia należą przede wszystkim do metodologii badań kulturowych – antropologii kulturowej i genologii kulturowej. Zarówno badanie materiału literackiego, jak i prześledzenie procesu pracy Ewy Kraskowskiej nad książką pozwalają włączyć Księdza Kaingbę… w obręb tekstów autoetnograficznych w kilku wymiarach: strategii literackiej, praktyki twórczej i autokreacji, osobistej antropologii i (auto)etnografii rodzinnej oraz formy autoterapii. W utworze Kraskowskiej mikrohistoria rodzinna łączy się z tzw. Wielką Historią i osobistym doświadczeniem autorki – badaczki, akademiczki, pisarki, kobiety, córki i wnuczki. Ewa Kraskowska w swojej rodzinnej historii stwarza amalgamat autoetnografii, autobiografii, wyznania, sagi rodzinnej i internetowego bloga genealogicznego.

This paper explores the ways in which storytelling and the discovery of private history are constructed in the (auto)family biography Ksiądz Kaingba, mój dziadek by Ewa Kraskowska (2021) and the accompanying research blog “Kaingba” (2015–2021). We pose the thesis that the analysed material constitutes a form of autoethnography, a research-writing practice, combining features of literary creation, reporter’s technique, work with archives, anthropological research and self-analysis. The narrative on the Rev. Kaingba and his family is part of the resurgence of family stories visible in the humanities today, which often fall on the borderline between personal documentary and fictional literature. The methods we used belong primarily to cultural research methodologies – transmedial storytelling, cultural anthropology and cultural genre studies. An analysis of both the literary material and tracing the process of Ewa Kraskowska’s work on the book makes it possible to include Ksiądz Kaingba into the field of autoethnographic texts in several dimensions: literary strategy, creative practice and autocreation, personal anthropology and family (auto)ethnography, and a form of auto-therapy. In Kraskowska’s work, family microhistory is combined with History and the personal experience of the author – researcher, scientist, writer, woman, daughter and granddaughter. Ewa Kraskowska’s family history creates an amalgam of autoethnography, autobiography, confession, family saga and online genealogy blog.