Miasto kobiet w obiektywie dokumentalisty, czyli kilka uwag o łódzkich prządkach

Abstract

W artykule omówiono trzy filmy dokumentalne wybitnych polskich twórców, którzy portretują w swoich dziełach łódzkie włókniarki. Wszystkie obrazy powstały w podobnym momencie historycznym, pod koniec lat 60. lub w pierwszej połowie lat 70. XX wieku, a więc w okresie rozczarowania socjalistyczną rzeczywistością. Krzysztof Kieślowski, Wojciech Wiszniewski i Krystyna Gryczełowska, choć wykorzystują odmienne tryby reprezentacji, krytycznie odnoszą się w analizowanych dokumentach do figury „Kobiety Pracującej”, wzorca kobiecości obowiązującego w sztuce socrealistycznej, a także w kinie, oraz dekonstruują jeden z największych propagandowych mitów poprzedniej dekady.

The article discusses three well-known Polish documentaries directed by established/ major filmmakers. The works present women of different ages working in the Łódź textile industry. Made in the late 1960s and the first half of the following decade, these films are all set in a crucial historical time marking the final disillusionment with the character and workings of the socialist reality. Using different modes of representation the artists (Krzysztof Kieślowski, Wojciech Wiszniewski and Krystyna Gryczełowska) critically address the figure of ‘Working Woman’ created and promoted in the art of social realism. In doing so they consequently deconstruct one of the greatest propaganda myths of the previous era.