dc.contributor.author | Fabiś , Jakub | |
dc.date.accessioned | 2024-10-21T06:57:01Z | |
dc.date.available | 2024-10-21T06:57:01Z | |
dc.date.issued | 2024-10-10 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/53454 | |
dc.description.abstract | Old age is a stage of life during which a person must confront the changes that occur both in the reality around them and in themself. Those are changes at the biological, psychological and social levels. Adapting to old age and the roles it brings becomes a difficult and demanding task. One of the most important developmental tasks of an elderly person is developing wisdom that can support and facilitate the process of adaptation to old age. Entering the period of late adulthood is therefore a special opportunity for further development and self-creative action of the individual leading to the creation of a mature identity of an old person. The aim of this text is to provide insight into the meaning and manifestations of this self-creative involvement, with particular emphasis on its importance in the process of adaptation to changing roles in old age and building wisdom. | en |
dc.description.abstract | Starość jest etapem życia, podczas którego człowiek musi się konfrontować ze zmianami, które zachodzą zarówno w otaczającej go rzeczywistości, jak i w nim samym. Mowa tu o zmianach na poziomie biologicznym, psychologicznym i społecznym. Adaptacja do starości i ról, jakie ze sobą niesie, staje się zatem zadaniem trudnym i wymagającym zaangażowania. Jednym z najistotniejszych zadań rozwojowych osoby starszej jest rozwijanie mądrości, która może wspierać i ułatwiać proces przystosowania do starości. Wejście w okres późnej dorosłości stanowi zatem szczególną szansę na dalszy rozwój i autokreacyjne działanie jednostki prowadzące do tworzenia dojrzałej tożsamości człowieka starego. Celem niniejszego tekstu jest rozumiejący wgląd w znaczenie i przejawy owego autokreacyjnej zaangażowania, ze szczególnym uwzględnieniem jego znaczenia w procesie adaptacji do zmieniających się w starości ról i budowania mądrości. | pl |
dc.language.iso | en | |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl |
dc.relation.ispartofseries | Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne;2 | pl |
dc.rights.uri | https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 | |
dc.subject | old age | en |
dc.subject | adaptation | en |
dc.subject | self-creation | en |
dc.subject | wisdom | en |
dc.subject | transcendence | en |
dc.subject | starość | pl |
dc.subject | adaptacja | pl |
dc.subject | autokreacja | pl |
dc.subject | mądrość | pl |
dc.subject | transcendencja | pl |
dc.title | Self-creation of Older People in the Perspective of Developing Wisdom and Adaptation to Changing Roles in the Family and Society | en |
dc.title.alternative | Autokreacja osób starszych w perspektywie rozwijania mądrości i adaptacji do zmieniających się ról w rodzinie i społeczeństwie | pl |
dc.type | Article | |
dc.page.number | 33-45 | |
dc.contributor.authorAffiliation | University of Łódź | en |
dc.identifier.eissn | 2450-4491 | |
dc.references | Baltes P. B., Baltes M. M. (1990) Psychological Perspectives on Successful Aging: The Model of Selective Optimization with Compensation in: Successful Aging: Perspectives from the Behavioral Sciences, P. B. Baltes, M. M. Baltes (eds.), Cambridge University Press, pp. 1–34, https://doi.org/10.1017/CBO9780511665684.003 | en |
dc.references | Białożyt K. (2017) Znaczenie aktywności edukacyjnej osób starszych w adaptacji do emerytury in: Etyczne i społeczne wymiary pracy, M. Świtała, G. Pikuła, K. Białożyt (eds.), Kraków, Oficyna Wydawnicza “Impuls”, pp. 101–117. | en |
dc.references | Błachnio A. (2015) Starość ambiwalentna – czyli w poszukiwaniu podmiotowego seniora, “Exlibris Biblioteka Gerontologii Społecznej”, no. 1(9), pp. 103–118. | en |
dc.references | Błaszczak I. (2013) Konserwatyzm ludzkiego poznania jako przyczyna problemów adaptacyjnych osób starszych do zmian społeczno-technicznych zachodzących we współczesnej cywilizacji in: Starzenie się i starość w dynamicznie zmieniającym się świecie, K. Walotek-Ściańska, M. Serak, M. Szyszka, Ł. Tomczyk (eds.), Sosnowiec, Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, pp. 68–79. | en |
dc.references | Boyd D., Bee H. (2007) Psychologia rozwoju człowieka, trans. A. Wojciechowski, J. Gilewicz, Poznań, Wydawnictwo Zysk i S-ka. | en |
dc.references | Brudek P. (2016) Larsa Tornstama teoria gerotranscendencji jako teoria pozytywnego starzenia się, “Psychologia Rozwojowa”, no. 4(21), pp. 9–25, https://doi.org/10.4467/20843879PR.16.019.5996 | en |
dc.references | Bugajska (2015) Dziewiąta faza w cyklu życia – propozycja rozszerzenia teorii psychospołecznego rozwoju E. H. Eriksona, “Exlibris Biblioteka Gerontologii Społecznej”, no. 1(9), pp. 19–36. | en |
dc.references | Chmielińska A., Modrzejewska-Świgulska M. (2021) Spreading one’s Wings, Milestones, Deus ex Machina: Self-Creation as a Process of Changing Your Life with the Examples of Narrations Provided by Women, “Creativity. Theories – Research – Applications”, no. 2, pp. 67–84, https://doi.org/10.2478/ctra-2021-0018 | en |
dc.references | Cimochowska K., Zagrodzka J. (2018) Selektywna optymalizacja z kompensacją jako strategia pomyślnego starzenia się, “Praca Socjalna”, no. 2(33), pp. 45–61, https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.4939 | en |
dc.references | Dubas E. (2009) Auksologia andragogiczna. Dorosłość w przestrzeni rozwoju i edukacji, “Rocznik Andragogiczny”, 2009, pp. 133–149. | en |
dc.references | Dubas E. (2013) Starość znana i nieznana – wybrane refleksje nad współczesną starością, “Rocznik Andragogiczny”, vol. 20, pp. 135–152, https://doi.org/10.12775/RA.2013.007 | en |
dc.references | Dudzikowa M. (2007) Pomyśl siebie… Minieseje dla wychowawcy klasy, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. | en |
dc.references | Erikson E. H. (2004) Tożsamość a cykl życia, trans. M. Żywicki, Poznań, Wydawnictwo Zysk i Sk-a. | en |
dc.references | Erikson E. H. (2012) Dopełniony cykl życia, trans. C. Matkowski, Gliwice, Wydawnictwo Helion. | en |
dc.references | Fabiś J., Gomolla J. (2023) Znaczenie aktywności artystycznej w późnej dorosłości... Analiza fenomenu aktywności artystycznej w starości z zastosowaniem badań jakościowych, “Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Arte et Educatione”, no. 16(363), pp. 138–153, https://doi.org/10.24917/20813325.16.10 | en |
dc.references | Granosik M. (2019) Polityczne aspekty metodologii jakościowej w perspektywie krytycznej. W stronę partycypacyjnych badań-działań in: Krytyka metodologiczna w praktyce tworzenia wiedzy, J. Piekarski, D. Urbaniak-Zając, S. Pasikowski (eds.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 143–156, https://doi.org/10.18778/8142-715-9.09 | en |
dc.references | Halicki J. (2006) Społeczne teorie starzenia się in: Zostawić ślad na ziemi, M. Halicka, J. Halicki (eds.), Białystok, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, pp. 255–276. | en |
dc.references | Hill R. (2009) Pozytywne starzenie się. Młodzi duchem w jesieni życia, trans. M. Lipa, Warszawa, Laurum. | en |
dc.references | Klimczuk A. (2010) Bariery i perspektywy integracji międzypokoleniowej we współczesnej Polsce in: Jakość życia seniorów w XXI wieku z perspektywy polityki społecznej, D. Kałuża, P. Szukalski (eds.), Łódź, Wydawnictwo Biblioteka, pp. 92–107. | en |
dc.references | Korzeniowski K. (1983) Podmiotowość człowieka. Metateoretyczne ramy teorii in: Podmiotowość jednostki w koncepcjach psychologicznych i organizacyjnych, K. Korzeniowski, R. Zieliński, W. Daniecki (eds.), Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, pp. 9–74. | en |
dc.references | Kowalska I. (2015) Sytuacja przejścia na emeryturę (w świetle badań diagnostycznych), “Edukacja Dorosłych”, no. 1(72), pp. 127–144. | en |
dc.references | Kozielecki J. (1986) Psychologiczna teoria samowiedzy, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. | en |
dc.references | Krasoń K. (2011) Skala Postaw Twórczych versus Odtwórczych (SPTO). Podręcznik do testu w wersji dla szkoły podstawowej klas I–III, Kraków, Ministerstwo Edukacji Narodowej. | en |
dc.references | Kucharewicz J. (2016) Inkluzja społeczna osób starszych jako uwarunkowanie poczucia satysfakcji z życia w okresie późnej dorosłości, “Społeczeństwo i Edukacja”, no. 1(20), pp. 93–102. | en |
dc.references | Matlakiewicz A., Solarczyk-Szwec H. (2009) Dorośli uczą się inaczej, Toruń, Wydawnictwo Centrum Kształcenia Ustawicznego. | en |
dc.references | Mead M. (2000) Kultura i tożsamość, trans. J. Hołówka, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN. | en |
dc.references | Moore J. W. (2016) What Is the Sense of Agency and Why Does it Matter?, “Frontiers in Psychology”, no. 7: 1272, https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.01272 | en |
dc.references | Muszyński M. (2016) Przegląd wybranych stanowisk dotyczących teorii gerotranscendencji in: Obiektywny i subiektywny wymiar starości, E. Dubas, M. Muszyński (eds.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 23–36, https://doi.org/10.18778/8088-010-8.03 | en |
dc.references | Muszyński M., Wąsiński A., Fabiś A. (2020) Confrontation with Inevitability of One’s Death. The Perspective of Senior Learners, “Exlibris Social Gerontology Journal”, no. 1(18), pp. 25–37. | en |
dc.references | Olszewski H. (2019) Dysadaptacja w starości jako forma słabości umysłu in: Siła umysłu w starości, M. Kielar-Turska (ed.), Kraków, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, pp. 233–250. | en |
dc.references | Pietrasiński Z. (1996) Rozwój dorosłych w: Wprowadzenie do andragogiki, T. Wujek (ed.), Radom, Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji, pp. 11–35. | en |
dc.references | Pietrasiński Z. (2009) Ekspansja pięknych umysłów. Nowy renesans i ożywcza autokreacja, Warszawa, Wydawnictwo CiS. | en |
dc.references | Steuden S. (2014) Psychologia starzenia się i starości, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN. | en |
dc.references | Straś-Romanowska M. (1992) Los człowieka jako problem psychologiczny. Podstawy teoretyczne, Wrocław, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. | en |
dc.references | Straś-Romanowska M. (2019) Człowiek stary, czyli mądry (?) in: Siła umysłu w starości, M. Kielar-Turska (ed.), Kraków, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum, pp. 215–232. | en |
dc.references | Straś-Romanowska M. (2020) Późna dorosłość in: Psychologia rozwoju człowieka, J. Trempała (ed.), Warszawa, Wydawnictwo PWN, pp. 326–350. | en |
dc.references | Susułowska M. (1989) Psychologia starzenia się i starości, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe. | en |
dc.references | Szarota Z. (2004) Gerontologia społeczna i oświatowa. Zarys problematyki, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej. | en |
dc.references | Szmidt K. J. (2018) Teoretyczno-badawcze nurty w polskiej kreatologii, “Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”, no. 2(7), pp. 8–43, https://doi.org/10.18778/2450-4491.07.01 | en |
dc.references | Swenson W. M. (1961) Attitudes toward death in an aged population, “Journal of Gerontology”, no. 16(1), pp. 49–52, https://doi.org/10.1093/geronj/16.1.49 | en |
dc.references | Timoszyk-Tomczak C., Bugajska B. (2013) Satysfakcja z życia a perspektywa przyszłościowa w starości, “Opuscula Sociologica”, no. 2(4), pp. 83–95, https://doi.org/10.18276/978-83-7972-835-0 | en |
dc.references | Tornstam L. (1994) Gerotranscendence: A Theoretical and Empirical Exploration in: Aging and the Religious Dimension, L. Thomas, S. Eisenhandler (eds.), Wesport, Greenwood Publishing Corporation, pp. 203–225, https://doi.org/10.5040/9798216186984.ch-013 | en |
dc.references | Tornstam L. (2011) Maturing into gerotranscendence, “The Journal of Transpersonal -Psychology”, no. 43(2), pp. 166–180. | en |
dc.references | Wąsiński A. (2015) Znaczenie generatywności w osiąganiu dorosłości przez współczesnego człowieka, “Edukacja Dorosłych”, no. 1(72), pp. 81–90. | en |
dc.references | Wąsiński A. (2018) Autokreacja małżonków bezdzietnych do wielowymiarowego rodzicielstwa adopcyjnego. Perspektywa pedagogiczno-antropologiczna, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, https://doi.org/10.18778/8142-049-5 | en |
dc.references | Wnuk W. (2013) O potrzebie kształtowania relacji międzypokoleniowych in: Dialog międzypokoleniowy. Między ideą a praktyką. Inspiracje, M. Rosochacka-Gmitrzak, A. Chabiera (eds.), Warszawa, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, pp. 56–67. | en |
dc.references | Yalom I. D. (2007) Psychoterapia egzystencjalna, trans. A. Tanalska-Dulęba, Warszawa, Instytut Psychologii Zdrowia, Polskie Towarzystwo Psychologiczne. | en |
dc.references | Zalewska J. (2009) Stary człowiek w kulturze młodości. Doświadczanie starości wśród warszawskich seniorów, Warszawa, Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk [unpublished doctoral dissertation]. | en |
dc.references | Zawadzka D., Stalmach M. (2015) Problemy psychologiczne osób w okresie starości, vol. 1, Najważniejsze wyzwania i trudności, “HYGEIA Public Health”, no. 2(50), pp. 298–304. | en |
dc.references | Zieliński R. (1983) Koncepcja poczucia podmiotowości na tle teorii i badań psychologii społecznej in: Podmiotowość jednostki w koncepcjach psychologicznych i organizacyjnych, K. Korzeniowski, R. Zieliński, W. Daniecki (eds.), Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, pp. 75–133. | en |
dc.contributor.authorEmail | jfabis98@gmail.com | |
dc.identifier.doi | 10.18778/2450-4491.19.03 | |
dc.relation.volume | 19 | |