Sposoby radzenia sobie ze stratą bliskiej osoby w narracjach epistolograficznych kobiet

Abstract

This article discusses the results of qualitative research conducted with the intention of analyzing the area of experiences resulting from the death of a loved one, responses to it, and the way of coping with the loss. The research was based on 28 letters written by women aged 21–89 and addressed to the deceased loved ones. More than half of them were women exactly 23 years old. In most cases, the letters were addressed to the authors’ deceased grandmothers. The data was collected using an online platform, and their qualitative analysis was supported by the Atlas.ti.8 program. As a result of the qualitative interpretation of the content of the letters, three dimensions were distinguished referring to the strategy of coping with the death of a loved one: preserving the image of the deceased as they were in life, perceiving the presence of the deceased in the earthly dimension, and imagining his or her eternal life. In the narrators’ accounts, one can see the perspective of recognizing death both on an emotional and intellectual level. They also express the need to recall the memories of the deceased and the desire for their continued presence. A possible goal of each of these mechanisms is to become accustomed to the loss of loved ones, which is essential in the grieving process.

W niniejszym artykule omówiono wyniki badań jakościowych, których celem była analiza ujawnianych w reakcji na śmierć bliskiej osoby doświadczeń narratorek i mechanizmów ich radzenia sobie z utratą. Badania dokonano w oparciu o 28 listów, których autorkami były kobiety w przedziale wiekowym 21–89 lat, natomiast adresatami bliskie tym kobietom osoby zmarłe. Ponad połowę stanowiły kobiety w wieku dokładnie 23 lat. W większości przypadków listy były adresowane do nieżyjących już babć autorek. Zebrania danych dokonano z użyciem platformy internetowej – formularza google, a ich analizę jakościową wspomagano programem Atlas.ti.8. W wyniku dokonanej interpretacji treści listów wyróżniono trzy wymiary nawiązujące do strategii radzenia sobie ze śmiercią bliskiej osoby: zachowanie obrazu zmarłego takim, jakim był za życia, percypowanie obecności zmarłego w wymiarze ziemskim oraz wyobrażenia jego życia wiecznego. W relacjach narratorek dostrzec można zarówno perspektywę uznawania śmierci na poziomie emocjonalnym, jak i intelektualnym. Wyrażają one również potrzebę przywoływania wspomnień o zmarłym i pragnienie jego dalszej obecności w ich życiu. Jednym z celów każdego z tych mechanizmów jest niezbędne w procesie żałoby oswojenie się z utratą najbliższych.