Recepcja antytureckiej publicystyki Bartłomieja Georgiewicza w literaturze polskiej od drugiej połowy XVI do połowy XVII wieku

Abstract

The main aim of the work is to identify and characterize the reception of Bartłomiej Georgiewicz's (Bartolomej Đurđević's) anti-Turkish writings in Polish literature in the second half of the 16th century and the first half of the 17th century. He was a Hungarian citizen of Croatian origin, born around 1505 in Hungary and died after year 1569 in Rome. Based on the results of a review of he’s anti-Turkish writings, translated into polish, written during the successive conquests of the Ottoman Empire in Europe, I traced the influence of this author's thought in the Polish-Lithuanian Commonwealth and the impact of his journalism on the works of specific writers of the Old Polish period. I identify motifs borrowed from his anti-Turkish writings, introduced into the circulation of European literature by virtue of authority (as a former prisoner of the Ottoman Empire, he knew the realities he described perfectly well). Georgiewicz's work was eagerly published in the original and in translations throughout Europe, and enjoyed enormous popularity in the 16th century and in later centuries, comparable to the fame of Martin Luther's writings.

Głównym celem pracy jest rozpoznanie i charakterystyka recepcji pism antytureckich Bartłomieja Georgiewicza (Bartolomeja Đurđevicia) w polskiej literaturze 2 poł. XVI w. i 1 poł. XVII w. Był on obywatelem węgierskim chorwackiego pochodzenia, urodził się ok. 1505 r. na Węgrzech i zmarł po 1569 r. w Rzymie. Na podstawie wyników przeglądu polskich turcyk, pisanych w okresie kolejnych podbojów Imperium Osmańskiego w Europie, prześledziłam wpływ myśli tego autora w Rzeczpospolitej i oddziaływanie jego publicystyki na twórczość konkretnych pisarzy doby staropolskiej. Identyfikuję zapożyczane z jego turcyk motywy, wprowadzane w obieg europejskiej literatury na mocy autorytetu, (jako były więzień Imperium Osmańskiego znał doskonale opisywane przez siebie realia). Turcyki Georgiewicza były chętnie publikowane w oryginale oraz w przekładach w całej Europie, cieszyły się w XVI w. i w wiekach późniejszych ogromną popularnością, porównywaną ze sławą pism Marcina Lutra