Organizacja Pracy Obywatelskiej Młodzieży „Straż Przednia” w Łodzi w relacji Jerzego Hauptmanna z września 1939 roku
| dc.contributor.author | Dąbrowski, Dariusz | |
| dc.contributor.author | Ruciński, Piotr | |
| dc.date.accessioned | 2025-04-17T07:57:56Z | |
| dc.date.available | 2025-04-17T07:57:56Z | |
| dc.date.issued | 2024-12-30 | |
| dc.identifier.issn | 2080-8313 | |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/55378 | |
| dc.description.abstract | The article is a study of fragments of the diary of Jerzy Hauptmann (1920–2008), a Home Army soldier and professor at Park University (USA). The content of the memories is the activity of the Youth Civic Work Organization “Vanguard Guard” in Lodz before the World War II. There has been little research on the Vanguard Guard in Polish historiography so far. In addition to the available source text, it consists of an introduction devoted to the history of the organization and Hauptmann’s biography. | en |
| dc.description.abstract | Artykuł stanowi krytyczne opracowanie fragmentów pamiętnika Jerzego Hauptmanna (1920– 2008), żołnierza Armii Krajowej, profesora Park University (USA). Treść wspomnień ukazuje aktywność Organizacji Pracy Obywatelskiej Młodzieży „Straż Przednia” w Łodzi przed II wojną światową. Straż Przednia w historiografii polskiej nie cieszyła się dotychczas dużym zainteresowaniem. Oprócz krytycznego opracowania źródła tekst składa się ze wstępu poświęconego dziejom organizacji oraz biografii Hauptmanna. | pl |
| dc.language.iso | pl | |
| dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl |
| dc.relation.ispartofseries | Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku | pl |
| dc.rights.uri | https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 | |
| dc.subject | Second Polish Republic | en |
| dc.subject | Jerzy Hauptmann | en |
| dc.subject | Lodz | en |
| dc.subject | youth organisations | en |
| dc.subject | Front Guard | en |
| dc.subject | II Rzeczpospolita | pl |
| dc.subject | Jerzy Hauptmann | pl |
| dc.subject | Łódź | pl |
| dc.subject | organizacje młodzieżowe | pl |
| dc.subject | Straż Przednia | pl |
| dc.title | Organizacja Pracy Obywatelskiej Młodzieży „Straż Przednia” w Łodzi w relacji Jerzego Hauptmanna z września 1939 roku | pl |
| dc.title.alternative | Organisation of Youth Civic Work “Front Guard” in Lodz in the account of Jerzy Hauptmann from September 1939 | en |
| dc.type | Article | |
| dc.page.number | 169-198 | |
| dc.contributor.authorAffiliation | Dąbrowski, Dariusz - Oddziałowe Biuro Badań Historycznych, Instytut Pamięci Narodowej we Wrocławiu | pl |
| dc.contributor.authorAffiliation | Ruciński, Piotr - Oddziałowe Biuro Badań Historycznych, Instytut Pamięci Narodowej we Wrocławiu | pl |
| dc.identifier.eissn | 2450-6796 | |
| dc.references | Archiv bezpečnostních složek v Praze, fond 302, sygn. 302-199-2. | pl |
| dc.references | Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Akta Romualda Śreniawa-Szypiowskiego, sygn. 6332. | pl |
| dc.references | Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Ogólnopolskie Środowisko Batalionu AK „Kiliński” Światowego Związku Żołnierzy AK, sygn. 8, 30, 41–42, 44. | pl |
| dc.references | Archiwum Emigracji w Toruniu, Archiwum „Wiadomości”, sygn. AE/AW/XL VII/3, AE/AW/XCIII/3, AE/AW/CCLXVI/5, AE/AW/CCCLXVIII/3. | pl |
| dc.references | Archiwum Karla Dedeciusa Europa-Universtät Viadrina Frankfurt (Oder) / Słubice, Spuścizna Karla Dedeciusa, sygn. 01-01-4, 01-07-20. | pl |
| dc.references | Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, sygn. 001/713 t. 1, 001/713, t. 2. | pl |
| dc.references | Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi, sygn. 3/1. | pl |
| dc.references | Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, sygn. BU 02778/650, cz. 3, BU 2874/181, BU 3031/109, BU 944/225. | pl |
| dc.references | Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta miasta Łodzi, sygn. 24652, 67151. | pl |
| dc.references | Archiwum Państwowe w Łodzi, Akta stanu cywilnego Parafii Ewangelicko-Augsburskiej św. Trójcy w Łodzi, sygn. 1566. | pl |
| dc.references | Archiwum Państwowe w Łodzi, Niemieckie Gimnazjum Męskie, sygn. 8, 29–32. | pl |
| dc.references | Archiwum Państwowe w Łodzi, Państwowe Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi, sygn. 19, 22–24, 27–29, 32, 203, 206–207, 214, 223–224, 226–227, 244, 265. | pl |
| dc.references | Archiwum Państwowe w Łodzi, Państwowe Gimnazjum Męskie nr 38 im. S. Żeromskiego w Łodzi, sygn. 2–3, 6–9, 12, 44, 67, 70–75. | pl |
| dc.references | Archiwum Państwowe w Łodzi, Urząd Wojewódzki Łódzki, sygn. 5, 6, 2401d, 2544, 2572. | pl |
| dc.references | Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach, Wehrmachtauskunftstelle für Kriegerverluste und Kriegsgefangene, sygn. 5676. | pl |
| dc.references | Muzeum Oświaty Ziemi Łódzkiej w Łodzi, sygn. 370 A, 1593, 1914 A, 1589 A, 1591 A. | pl |
| dc.references | Muzeum Polskie w Rapperswilu, Spuścizna Józefa Mackiewicza, sygn. I/1/126, I/1/186, I/1/191. | pl |
| dc.references | Studium Polski Podziemnej w Londynie, Demel Franciszek, płk. dypl. kol. 11/56. | pl |
| dc.references | Studium Polski Podziemnej w Londynie, Komisja Weryfikacyjna 1, sygn. 02625. | pl |
| dc.references | 6 lat Straży Przedniej, Warszawa 1938. | pl |
| dc.references | Bielski Cz., List do redakcji, „Pod Prąd. Pismo Polskiej myśli Niepodległej w Szwajcarii” 1947, nr 19–20. | pl |
| dc.references | Braun A., Psie pole, Warszawa 1997. | pl |
| dc.references | Dedecius K., Europejczyk z Łodzi. Wspomnienia, Kraków 2008. | pl |
| dc.references | Gimnazjum i liceum im. M. Kopernika w Łodzi 1906–1986. Wybór źródeł, oprac. H. W. Skorek, Łódź 1987. | pl |
| dc.references | [Hauptmann J.], Ksiądz – Powstaniec. Pamięci ks. Zygmunta Kuźwy, „Poseł Ewangelicki. Miesięcznik religijny dla żołnierzy ewangelików 2 Korpusu” 1946, nr 5. | pl |
| dc.references | Hauptmann J., The Hopes and Fears of German Reunification, „Modern Age” 1965, nr 9. | pl |
| dc.references | Hauptmann J., Rhode G., Lindenfelser Gespräche. Ein Bericht über deutsch-polnische Symposien 1964 bis 1971, Bonn–Bruxelles–New York 1972. | pl |
| dc.references | Hirsch H., Nie mam keine buty. O ludziach między Odrą i Wisłą, Warszawa 2003. | pl |
| dc.references | Instrukcja pracy, Warszawa 1937. | pl |
| dc.references | Jaśkowski M., Trzecia niemiecko-amerykańska konferencja w Chicago, „Przegląd Zachodni” 1965, nr 3. | pl |
| dc.references | Jędrzejewicz J., W krainie wielkiej przygody, Lwów 1939. | pl |
| dc.references | Kastory B., Urzędnik człowiekowi człowiekiem? Rozmowa z profesorem Jerzym Hauptmannem z Uniwersytetu w Kansas City, USA, „Życie Warszawy”, 29–30 VII 1989. | pl |
| dc.references | Kotula K., Istota, cele i zadania Organizacji Polaków Ewangelików, „Głos Ewangelicki” 1936, nr 39. | pl |
| dc.references | Kotula K., Od marzeń do ich spełnienia. Wspomnienia z lat 1884–1951, Bielsko-Biała 1998. | pl |
| dc.references | Księga adresowa miasta Łodzi i województwa łódzkiego, dział II, Wykaz mieszkańców Łodzi, Łódź 1937/1939. | pl |
| dc.references | Mackiewicz J., The triumph of provocation, tłum. J. Hauptmann, S. D. Lukac, M. Dewhirst, wstęp J. Black, New Haven 2009. | pl |
| dc.references | Nasze Koprowe lata w stulecie matury. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906–2011, [red. J. Słupecka, B. Trzeciak, P. Trzeciak], Łódź 2011. | pl |
| dc.references | Nietyksza B., Nadzieje, złudzenia, rzeczywistość. Wspomnienia z lat 1912–1945, t. 1, Warszawa 1985. | pl |
| dc.references | Nowak-Jeziorański J., Ciołkosz A., Bregman A., Korespondencja z lat 1952–1975, wstęp R. Habielski, oprac. K. Kamińska-Chełminiak, P. Swacha, Wrocław 2018. | pl |
| dc.references | Riesengebirgler Heimetgruppen berichten. Ehrendoktorwürde von Wenzel Jaksch, „Riesengebirgsheimat” 1963, nr 6. | pl |
| dc.references | Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorialnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, red. T. Bystrzycki et al., Przemyśl–Warszawa, b.d.w. | pl |
| dc.references | Skwarczyński A., Myśli o nowej Polsce, Warszawa 1931. | pl |
| dc.references | Skwarczyński A., Wskazania, Warszawa 1934. | pl |
| dc.references | Statut Organizacji Pracy Obywatelskiej Młodzieży Straż Przednia, Warszawa 1937. | pl |
| dc.references | Śpiewnik strzelecki. Dobór piosenek strzelecko-legjonowych, Poznań 1928. | pl |
| dc.references | Środkowo-europejski klub federalny w Innsbrucku, „Orzeł Biały” 1949, nr 18. | pl |
| dc.references | W czwartą rocznicę zgonu Adama Skwarczyńskiego, „Kurjer Łódzki”, 1 IV 1938. | pl |
| dc.references | Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Województwo wileńskie, Warszawa 1938. | pl |
| dc.references | Żongołłowicz B., Dzienniki 1930–1936, oprac. D. Zamojska, Warszawa 2004. | pl |
| dc.references | Żygulski K., Jestem z lwowskiego etapu…, Warszawa 1994. | pl |
| dc.references | „Piotrkowska 104”. | pl |
| dc.references | „W Młodych Oczach”. | pl |
| dc.references | A. B., Sylwetki naszych kolegów. Doktor Jerzy Hauptmann – ppor. „Okularnik”, „Kiliński. Arkusz wspomnień i działań” 2001, nr 11. | pl |
| dc.references | Bojanowski T., Łódź pod okupacją niemiecką w latach II wojny światowej (1939–1945), Łódź 1992. | pl |
| dc.references | Brecke R., Jerzy Hauptmann, „PS. Political Sience&Politics” 2008, nr 2. | pl |
| dc.references | Budziarek M., Eksterminacja duchowieństwa łódzkiego w latach 1939–1940, [w:] Eksterminacja inteligencji Łodzi i okręgu łódzkiego 1939–1940, red. A. Galiński, M. Budziarek, Łódź 1992. | pl |
| dc.references | DiPadova-Stocks L. N., Frederickson H. G., Thomas J. C., The American Review of Public Administration: A Biography, „The American Review of Public Administration” 2001, nr 8. | pl |
| dc.references | Duchowski T., Powałkiewicz J., Kanały. Trasy łączności specjalnej (kanałowej) powstania warszawskiego. Warszawskie Termopile 1944, Warszawa 2003. | pl |
| dc.references | Dziemianko Z., Łagodowski W., Edukacja obronna młodzieży szkolnej w II RP, „Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa” 2009, nr 3. | pl |
| dc.references | Eberhardt P., Przemieszczenia ludności na terytorium Polski spowodowane II wojną światową, Warszawa 2000. | pl |
| dc.references | Hein H., Der Piłsudski-Kult und seine Bedeutung für den polnischen Staat 1926–1939, Marburg 2002. | pl |
| dc.references | Houx K., Park profesor honored, „The Platte Count Sun-Gazette”, 27 VI 2001. | pl |
| dc.references | Kanały w Powstaniu Warszawskim, [red. J. Karaskiewicz], Warszawa 1998. | pl |
| dc.references | Kasparian A., Hauptmann retires from Park after 50 years of teaching, „The Stylus”, 12 II 2001. | pl |
| dc.references | Kłaczkow J., Na emigracji. Losy polskiego wychodźstwa ewangelickiego w XX wieku, Toruń 2013. | pl |
| dc.references | Kopczyńska-Jaworska B., Woźniak K., Łódzcy luteranie. Społeczność i jej organizacja, Łódź 2002. | pl |
| dc.references | Kozicki A., Struktury organizacyjne i formy pracy emigracyjnego wywiadu wojskowego w latach 1945–1955 (wybrane przykłady), [w:] W sieci. Powojenne polskie siatki wywiadowcze (AK-NIE-DSZ-WIN, PSZ) w latach 1944–1955, red. M. Bechta, Warszawa 2016. | pl |
| dc.references | Krasicka B., Nawalany H., Honorowa księga nauki polskiej. Współcześni uczeni polskiego pochodzenia za granicą, Warszawa 2001. | pl |
| dc.references | Król J., Organizacja Pracy Obywatelskiej Młodzieży „Straż Przednia” (1932–1939) jako szkoła formacji propaństwowej, „Forum Pedagogiczne” 2019, nr 1. | pl |
| dc.references | Kucharski W., Polacy i Polonia w rdzennej Austrii w XIX i XX wieku, Lublin 1994. | pl |
| dc.references | Kulesza J., W murach Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych (konspiracja i Powstanie Warszawskie), Warszawa 2003. | pl |
| dc.references | Lawaty A., Intelektualne wizje i rewizje w dziejach stosunków polsko-niemieckich XVIII–XXI wieku, Kraków 2015. | pl |
| dc.references | Lubicz-Nycz B., Batalion „Kiliński” AK 1940–1944, red. T. Strzembosz, Warszawa 1986. | pl |
| dc.references | Łaptos J., Europa marzycieli. Wizje i projekty integracyjne środkowoeuropejskiej emigracji politycznej 1940–1956, Kraków 2012. | pl |
| dc.references | Majewska L., Obóz przesiedleńczy w Radogoszczu (1939–1940) w zeznaniach i wspomnieniach wysiedlanej łódzkiej inteligencji, [w:] Tułacze. Wysiedlenia z ziem polskich inkorporowanych do III Rzeszy podczas II wojny światowej, Łódź 2023. | pl |
| dc.references | Malinowski „Mirski” K., Na północ od Starówki. Żołnierze łączności Żoliborza, Warszawa 1988. | pl |
| dc.references | Mortko E., Kompanie Batalionu „Kiliński”. 4 Kompania „Watra”, „Kiliński. Arkusz Wspomnień i Działań” 2002, nr 15. | pl |
| dc.references | Muszyński W., Mali piłsudczycy, „Biuletyn IPN” 2008, nr 5–6. | pl |
| dc.references | Osiński Z., Janusz Jędrzejewicz – piłsudczyk i reformator edukacji (1885–1951), wyd. 2, Lublin 2008. | pl |
| dc.references | Paruch W., Myśl polityczna obozu piłsudczykowskiego 1926–1939, Lublin 2005. | pl |
| dc.references | Pilch A., Studia młodzieży polskiej w Austrii 1919–1980, Kraków 2008. | pl |
| dc.references | Podlewski S., Przemarsz przez piekło, Warszawa 1971. | pl |
| dc.references | Ruchniewicz K., Zögernde Annäherung. Der Beginn des wissenschaftlichen Dialogs zwischen polnischen und deutschen Historikern in der Nachkriegszeit, „Ansichten. Jahrbuch des Deutschen Polen-Instituts Darmstadt” 2000, nr 11. | pl |
| dc.references | Sitarek A., »Bezpieczeństwo Łodzi w naszych rękach«. Władze Łodzi wobec wybuchu II wojny światowej, [w:] Łódź w 1939 roku. Studia i szkice, red. T. Toborek, P. Waingertner, Łódź 2011. | pl |
| dc.references | Słownik organizacji młodzieżowych w Polsce 1918–1970, wstęp T. Pietrzak, oprac. C. Kozłowski, Warszawa 1971. | pl |
| dc.references | Srebrakowski A., Elementy pamięci o Józefie Piłsudskim w Wilnie i na Wileńszczyźnie w latach 1935–1939, „Regiony i Pogranicza” 2018–2019, nr 6–7. | pl |
| dc.references | Stachiewicz P., Starówka 1944. Zarys organizacji i działań bojowych Grupy „Północ” w powstaniu warszawskim, Warszawa 1983. | pl |
| dc.references | Stępnik K., Publicystyka polityczna w Polsce (1926–1939), Warszawa 2012. | pl |
| dc.references | Strobel G., Die Lindenfelser Gespräche (1964–1974): erstes Forum des deutsch-polnischen Dialogs in der Nachkriegszeit, [w:] Erlebte Nachbarschaft. Aspekte der deutsch-polnischen Beziehung im 20. Jahrhundert, red. J. P. Barbian, M. Zybura, Wiesbaden 1999. | pl |
| dc.references | Szlawski D., Nauczyciele łódzcy w okresie międzywojennym, Łódź 2013. | pl |
| dc.references | Szturc J., Stowarzyszenia społeczno-kulturalne w polskim ewangelicyzmie, Warszawa 2006. | pl |
| dc.references | Tomasiewicz J., W poszukiwaniu nowego ładu. Tendencje antyliberalne, autorytarne i profaszystowskie w polskiej myśli politycznej i społecznej lat 30. XX w.: piłsudczycy i inni, Katowice 2021. | pl |
| dc.references | Zarys historii lutersko-polskich zborów Synodu Missouri, Chicago 1956. | pl |
| dc.references | Establishing Democracy Through Local Government: A Training Program For Poland, https://pdf.usaid.gov/pdf_docs/PDABE382.pdf (dostęp: 24.05.2024). | pl |
| dc.references | Kożuchowski P., Oflag VII A Murnau (1939–1945). Lista jeniecka, https://www.academia.edu/45594362/Oflag_VII_A_Murnau_1939_1945_lista_jeniecka_robocza (dostęp: 30.04.2024). | pl |
| dc.references | Muzeum Powstania Warszawskiego, Archiwum Historii Mówionej, Relacja Wiktora Walasiaka „Lopka”, https://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/wiktor-walasiak,61.html (dostęp: 28.05. | pl |
| dc.references | 2024). | pl |
| dc.references | Muzeum Powstania Warszawskiego, Archiwum Historii Mówionej, Relacja Zbigniewa Szołowskiego „Beńka”, https://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/zbigniew-szolowski,2780.html (dostęp: 24.05.2024). | pl |
| dc.references | Supplemental material for The American Review of Public Administration: A Biography, https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/02750740211018270 (dostęp: 15.05.2024). | pl |
| dc.references | Wais K., Związek Harcerstwa Polskiego w latach 1918–1939. Studia z dziejów organizacji młodzieżowej w II RP, Rzeszów 2007, s. 865–877, https://wianeczek.files.wordpress.com/2013/09/kamil_wais.pdf (dostęp: 10.04.2024). | pl |
| dc.references | https://www.park.edu/news/hauptmann-lecture-2023 (dostęp: 27.05.2024). | pl |
| dc.contributor.authorEmail | Dąbrowski, Dariusz - dariusz.dabrowski@ipn.gov.pl | |
| dc.contributor.authorEmail | Ruciński, Piotr - piotr.rucinski@ipn.gov.pl | |
| dc.identifier.doi | 10.18778/2080-8313.27.07 | |
| dc.relation.volume | 27 |
Pliki tej pozycji
Pozycja umieszczona jest w następujących kolekcjach
Poza zaznaczonymi wyjątkami, licencja tej pozycji opisana jest jako https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0