Rozmowa z Turczynem o wierze krześcijańskiej i o tajności Trójce Świętej, która w Alkoranie stoi napisana: Staropolska

Abstract

W XVI wieku chrześcijańska Europa przeżywała coraz większe niepokoje związane z postępującą w głąb kontynentu ekspansją Imperium Osmańskiego. Odpowiedzią na zagrożenie ze strony azjatyckiej potęgi była obfita literatura antyturecka.Jednym z autorów pism tego rodzaju (tzw. turcyków), był Bartłomiej Georgiewicz, z pochodzenia Chorwat, poddany węgierski. Po bitwie pod Mohaczem został pojmany i sprzedany do pracy w głąb Azji. Po ryzykownej ucieczce, kończącej blisko dziesięć lat niewoli, powrócił do Europy i poświęcił się całkowicie antytureckiej propagandzie. Opisywał orientalną rzeczywistość Imperium Osmańskiego, którą oglądał na własne oczy, a zarazem surowo oceniał. Podawał Europejczykom wiadomości o ustroju, armii, religii, obyczajach i podstawowym słownictwie tureckim. Najoryginalniejszy koncept to analiza arabskiej basmali jako znaku trynitarnego, ukrytego w Koranie.Pisma Georgiewicza, publikowane w całej Europie po łacinie i w językach narodowych, zostały wydane również w Krakowie w 1548 roku, w wersji łacińskiej i polskiej; zawładnęły wyobraźnią polskich czytelników i naszych rodzimych twórców.Niniejsza edycja zabytku polskiego piśmiennictwa zawiera wstęp, objaśnienia i słowniki. Adresatami publikacji są filolodzy (nie tylko polscy i tureccy), językoznawcy, bibliolodzy, bibliotekarze i bibliotekoznawcy, edytorzy, religioznawcy, historycy.

In the 16th century, Christian Europe was experiencing increasing unrest due to the expansion of the Ottoman Empire deep into the continent. A response to the threat of an Asian power was the abundant anti-Turkish literature.One of the authors of this type of literature (so-called turcica), was Bartholomaeo Georgius, a Hungarian subject of Croatian descent. After the battle of Mohács he was captured and sold to work in the depths of Asia. After a risky escape, which ended nearly ten years of captivity, he returned to Europe and devoted himself entirely to anti-Turkish propaganda.He described and harshly judged the oriental reality of the Ottoman Empire, which he saw with his own eyes. He gave Europeans information about the political system, army, religion, customs and basic Turkish vocabulary. His most original concept was the analysis of the Arabic basmala as a Trinitarian formula hidden in the Quran.Georgius’ writings, published throughout Europe in Latin and in national languages, were also published in Kraków in 1548, both in Latin and Polish versions. Those writings captured the imagination of Polish readers and our native writers.This edition of the monument of Polish writing includes an introduction, explanations and dictionaries. The publication is addressed to philologists (not only Polish and Turkish), linguists, bibliologists, librarians and library scientists, editors, religion experts, and historians.