| dc.contributor.author | Lipski, Wojciech | |
| dc.date.accessioned | 2025-12-03T08:27:04Z | |
| dc.date.available | 2025-12-03T08:27:04Z | |
| dc.date.issued | 2025-11-28 | |
| dc.identifier.issn | 0208-6077 | |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/56841 | |
| dc.description.abstract | nie dotyczy | cs |
| dc.description.abstract | nie dotyczy | de |
| dc.description.abstract | The author of this article argues that it is possible to determine the communality of people with schizophrenia based on their language behaviour and refers to the language disorder in schizophrenia (schizophasia) as a biolect because schizophrenia is a disease of the brain and it is aberrations in its functioning that cause the symptoms typical of psychosis, including language. The article deals with the problem of descriptiveness of this biolect and identification in it of exponents of community of people with schizophrenia. A community is a group of people related to each other. It can be formed from the inside, when common factors determine a group of people, or from the outside, when certain characteristics of these people are the same and indicate their commonality. In the case of schizophrenic patients, this connection and commonality from within is due to the existence of the disease itself, as can be seen, for example, in the self-help groups formed by patients. From the outside, the determinant of commonality in this group of people will be, among other things, the speech disorder — schizophasia. | en |
| dc.description.abstract | nie dotyczy | fr |
| dc.description.abstract | nie dotyczy | it |
| dc.description.abstract | Autor artykułu postawił tezę, że możliwe jest określenie wspólnotowości osób chorujących na schizofrenię na podstawie ich zachowań językowych. Zaburzenia językowe w schizofrenii (schizofazja) określił jako biolekt, ponieważ schizofrenia jest chorobą mózgu i to właśnie aberracje w jego funkcjonowaniu wywołują typowe dla psychozy objawy, także językowe. Artykuł podejmuje problem deskrypcji tego biolektu oraz wskazania w nim wykładników wspólnotowości osób chorujących na schizofrenię. Wspólnota oznacza grupę ludzi powiązanych ze sobą. Może ona kształtować się od wewnątrz, gdzie wspólne czynniki determinują daną grupę osób, bądź od zewnątrz, kiedy pewne cechy tych osób są tożsame i wskazują na ich wspólnotowość. W przypadku osób chorujących na schizofrenię to powiązanie i wspólnotowość od wewnątrz wynika z zaistnienia samej choroby, widać to chociażby w tworzonych przez pacjentów grupach wsparcia. Od zewnątrz wyznacznikiem wspólnotowości w tej grupie osób będą między innymi zaburzenia mowy — schizofazja. | pl |
| dc.description.abstract | nie dotyczy | ru |
| dc.language.iso | pl | |
| dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl |
| dc.relation.ispartofseries | Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica;59 | pl |
| dc.rights.uri | https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0 | |
| dc.subject | schizophrenia | en |
| dc.subject | schizophasia | en |
| dc.subject | community | en |
| dc.subject | schizofrenia | pl |
| dc.subject | schizofazja | pl |
| dc.subject | wspólnota | pl |
| dc.title | Wyznaczniki biolektu schizofatycznego w języku i tekstach wspólnoty osób chorujących na schizofrenię | pl |
| dc.title.alternative | nie dotyczy | cs |
| dc.title.alternative | nie dotyczy | de |
| dc.title.alternative | Determinants of the schizophatic biolect in the language and texts within the community of people with schizophrenia | en |
| dc.title.alternative | nie dotyczy | fr |
| dc.title.alternative | nie dotyczy | it |
| dc.title.alternative | nie dotyczy | ru |
| dc.type | Article | |
| dc.page.number | 201-216 | |
| dc.contributor.authorAffiliation | Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie | pl |
| dc.identifier.eissn | 2450-0119 | |
| dc.references | Andreasen N.C., 1979, Thought, language, and communication disorders: I. Clinical assessment, definition of terms, and evaluation of their reliability, „Archives of General Psychiatry”, t. 36 (12), s. 1315–1321. | pl |
| dc.references | Andreasen N.C., 1982, Negative symptoms in schizophrenia: Definition and reliability, „Archives of Generaly Psychiatry”, t. 39 (7), s. 784–788. | pl |
| dc.references | Andreasen N.C., 1986, Scale for the Assessment of Thought, Language, and Communication (TLC), „Schizophrenia Bulletin”, t. 12 (3), s. 473–482. | pl |
| dc.references | Bilikiewicz T., 1957, Psychiatria kliniczna, Warszawa: PZWL. | pl |
| dc.references | Bleuler E., 1950, Dementia Praecox or the Group of Schizophrenias, New York: International Universities Press. | pl |
| dc.references | Cardella V., 2018, Language and schizophrenia. Perspectives from Psychology and Philosophy, New York: Routledge. | pl |
| dc.references | Carpenter K., 1982, Neologisms in ‘Word Salad’: How Schizophrenic Speakers Make Themselves Misunderstood, w: M. Macaulay (red.), Proceedings of the Eighth Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society, Berkeley, California: Berkeley Linguistics Society, s. 562–571. | pl |
| dc.references | Chaika E., 1982, A unifield explanation for the diverse structural deviations reported for adult schizophrenics with disrupted speech, „Journal of Communication Disorders”, t. 15, s. 167–189. | pl |
| dc.references | Chaika E., Lambe R.A., 1989, Cohesion in schizophrenic narratives, revisited, „Journal of Communication Disorders”, t. 22 (6), s. 407–421. | pl |
| dc.references | Czernikiewicz A., 1998, Językowy wymiar przewlekłej schizofrenii, Lublin: Akademia Medyczna. | pl |
| dc.references | Czernikiewicz A., 2004, Przewodnik po zaburzeniach językowych w schizofrenii, Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii. | pl |
| dc.references | Czernikiewicz A., Woźniak T., 2001, Schizofazja, „Logopedia”, t. 29, s. 7–36. | pl |
| dc.references | Damasio A., 2017, Błąd Kartezjusza: emocje, rozum i ludzki mózg, Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”. | pl |
| dc.references | Gilbert F.N., 2022, Pragmatic Deviations in the Speech of Paranoid Schizophrenic Patients in Cameroon, „Open Journal of Modern Linguistics”, t. 12, s. 89–122. | pl |
| dc.references | Grabias S., 1994, Logopedyczna klasyfikacja zaburzeń mowy, „Audiofonologia”, t. 6, s. 7–22. | pl |
| dc.references | Grabias S., 1997, Mowa i jej zaburzenia, „Audiofonologia”, t. 10, s. 9–36. | pl |
| dc.references | Grabias S., 2001, Środowiskowe i zawodowe odmiany języka – socjolekty, w: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 235–253. | pl |
| dc.references | Grabias S., 2003, Język w zachowaniach społecznych, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. | pl |
| dc.references | Grabias S., 2010/2011, Logopedia — nauka o biologicznych uwarunkowaniach języka i zachowaniach językowych, „Logopedia”, t. 39/40, s. 9–34. | pl |
| dc.references | Grabias S., 2012, Terapia zaburzeń mowy. Perspektywy badań, typologie zaburzeń, procedury postepowania logopedycznego, w: S. Grabias, M. Kurkowski (red.), Logopedia. Teoria zaburzeń mowy, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 15–71. | pl |
| dc.references | Grabias S., 2019, Język w zachowaniach społecznych. Podstawy socjolingwistyki i logopedii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. | pl |
| dc.references | Grucza F., 1993, Zagadnienia ontologii lingwistycznej: O językach ludzkich i ich (rzeczywistym) istnieniu, w: S. Grabias (red.), Opuscula Logopaedica, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 25–47. | pl |
| dc.references | Kaczmarek L., 1975, Korelacyjna klasyfikacja zaburzeń słownego i pisemnego porozumiewania się, „Logopedia”, t. 12, s. 5–13. | pl |
| dc.references | Keshavan M.S., Srihari V.H., Reddy R., 2024, Schizophrenia. A practical Primer, New York: Routledge. | pl |
| dc.references | Klimczuk A., 2013, Hipoteza Sapira–Whorfa — przegląd argumentów zwolenników i przeciwników, „Kultura — Społeczeństwo — Edukacja”, t. 1 (3), s. 165–181. | pl |
| dc.references | Kraepelin E., 1919, Dementia Praecox and Paraphrenia, Edinburg: Livingstone. | pl |
| dc.references | Lipski W., 2010, Zaburzenia narracji w schizofrenii paranoidalnej — analiza wypowiedzi 51-letniej kobiety, „Acta Humana”, t. 1, s. 125–137. | pl |
| dc.references | Lipski W., 2018, Zaburzenia konotacji w schizofrenii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. | pl |
| dc.references | Łuczyński E., 2019, Dyslekt jako swoista odmiana biolektu, „Poradnik Językowy”, t. 761 (2), s. 83–91. | pl |
| dc.references | Niepytalska-Osiecka A., 2021, Słownictwo przestępcze za murami polskich zakładów karnych dla kobiet. Rekonesans badawczy na podstawie badań ankietowych, „Socjolingwistyka”, t. 35, s. 373–390. | pl |
| dc.references | Obrębska M., 2013, Styl mówienia w schizofrenii, Poznań: Wydawnictwo UAM. | pl |
| dc.references | PSWP — Zgółkowa H. (red.), 1994–2005, Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, t. 46, Poznań: Kurpisz. | pl |
| dc.references | Rodasik R., Ćwiertnia E., Zat’co J., Język podkultury więziennej: gwara, język migowy, tatuaż, „Kultura bezpieczeństwa. Nauka — Praktyka — Refleksje”, t. 13, s. 116–141. | pl |
| dc.references | SBr — Bralczyk J. (red.), 2005, Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. | pl |
| dc.references | Sims A., 1995, Speech and Language Disorders in Psychiatry. Proccedings of the Fifth Leeds Psychopathology Symposium, London: Gaskell. | pl |
| dc.references | SJPDor — Doroszewski W. (red.), 1958–1969, Słownik języka polskiego, t. 1–11, Warszawa, http://sjp.pwn.pl/doroszewski/html (dostęp: 9.08.2025). | pl |
| dc.references | SJPSzym — Szymczak M. (red.), 1981, Słownik języka polskiego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. | pl |
| dc.references | Skubalanka T., 1962, Neologizmy w polskiej poezji romantycznej, Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu. | pl |
| dc.references | Skubalanka T., 1976, Założenia analizy stylistycznej, w: H. Markiewicz, J. Sławiński (red.), Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 250–273. | pl |
| dc.references | Stępniak K., 2013, Słownik gwar przestępczych, Kraków: Oficyna Wydawnicza Mireki. | pl |
| dc.references | Styczek I., 1970, Zarys logopedii, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. | pl |
| dc.references | Styczek I., 1979, Logopedia, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. | pl |
| dc.references | Voppel A.E., de Boer J.N., Brederoo S.G., Schnack H.G., Sommer I.E.C., 2021, Quantified language connectedness in schizophrenia-spectrum disorders, „Psychiatry Research”, t. 304, s. 114–130. | pl |
| dc.references | Wilkoń A., 2000, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. | pl |
| dc.references | Woźniak T., 2000, Zaburzenia języka w schizofrenii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. | pl |
| dc.references | Woźniak T., 2005, Narracja w schizofrenii, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. | pl |
| dc.references | Woźniak T., 2024, Trzy wymiary znaku językowego i trzy typy schizofazji, „Prace Językoznawcze”, t. 26 (4), s. 235–248. | pl |
| dc.references | Woźniak T., Czernikiewicz A., 2002–2003, Krótka Skala Oceny Schizofazji (KSOS), „Badania nad Schizofrenią”, t. 4 (4), s. 569–576. | pl |
| dc.references | Zeigarnik B.W., 1969, Patologia myślenia, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. | pl |
| dc.contributor.authorEmail | wojciech.lipski@mail.umcs.pl | |
| dc.identifier.doi | 10.18778/0208-6077.59.13 | |