Astrologia jako praktyka samorozwoju jednostki oraz społeczna rama dla wspólnoty poszukujących

Abstract

Astrology today emerges as a compelling field for observing the transformations of knowledge, spirituality, and identity within late modernity – phenomena often collectively referred to as New Age. Its social vitality – despite the loss of scientific prestige after centuries of intellectual prominence – suggests that the human need for symbolic order and meaning-making narratives has not been displaced by rationality. Astrology functions as a reflective practice through which individuals construct biographies, while communities of seekers create alternative epistemic frameworks. From a sociological perspective, it constitutes a laboratory for studying the self-practice of knowledge, the production of meaning under conditions of uncertainty, and the communalization of spirituality. It demonstrates that contemporary forms of “alternative rationality” may be understood not as resistance to science, but as a cultural complement to it. The empirical dimension of the study illustrates these processes through the example of the Polish Astrological Society, highlighting the ongoing institutionalization and cultural legitimation of astrology in Poland.

Astrologia wyłania się dziś jako interesujące pole obserwacji przemian wiedzy, duchowości i tożsamości w późnej nowoczesności, często opatrywanych wspólną nazwą New Age. Jej społeczna żywotność, mimo utraty – po wiekach intelektualnej świetności – naukowego prestiżu, wskazuje, że potrzeba symbolicznego porządku i narracji sensu nie została wyparta przez racjonalność. Astrologia funkcjonuje jako praktyka refleksyjna, w której jednostki konstruują biografie, a wspólnoty poszukujących tworzą alternatywne ramy epistemiczne. Z perspektywy socjologicznej stanowi ona laboratorium dla badań nad samopraktykowaniem wiedzy, nadawaniem znaczenia w warunkach niepewności oraz procesami komunitaryzacji duchowości. Pokazuje, że współczesne formy „alternatywnej racjonalności” mogą być rozumiane nie jako opór wobec nauki, lecz jako próba jej kulturowego uzupełnienia. Empiryczny wymiar badania ilustruje te procesy na przykładzie Polskiego Towarzystwa Astrologicznego, podkreślając trwającą instytucjonalizację i kulturową legitymizację astrologii w Polsce.