dc.contributor.author | Barwiński, Marek | |
dc.date.accessioned | 2014-12-12T13:49:01Z | |
dc.date.available | 2014-12-12T13:49:01Z | |
dc.date.issued | 2012 | |
dc.identifier.issn | 2300-0562 | |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11089/5920 | |
dc.description.abstract | In the early 1990s, significant changes in the political and geopolitical situation in
Central and Eastern Europe occurred: the collapse of communist rule, the unification of
Germany, the collapse of the Soviet Union and the dissolution of Czechoslovakia. The
creation, over a short time, of a number of independent nation-states in the immediate
vicinity of Poland had a vast influence on individual national minorities, especially those
living near the borders. There were huge changes to the political and economic relations
between democratic Poland and its newly independent neighbours and, to a large extent,
between individual nations, now divided by borders. The process of expanding the area
of European integration began, which led, after a dozen or so years, to the inclusion of
some Central and Eastern European countries in the NATO and EU structures, while
leaving some of those countries outside the zone of political, economic and military
integration, thus creating new division lines in the new political and legal reality.
One consequence of the contemporary processes of political, economic and military
integration of the European continent is the strengthening of its division into the Western
Europe (in its widest meaning) and the Eastern Europe (not included in the integration
process). At the Polish border with Belarus and Ukraine, the line of the modern division,
strengthened in the literal (technical measures to protect the borders) and legal sense
(visa regulations) overlaps with the civilisation, cultural and religious division line that
has been shaped over the ages. Despite the claims from the government in Warsaw of
“Polish eastern policy”, we can see a clear turn towards “western policy”. In political,
military and economic sense, Poland is clearly facing west, which results in turning
away from its eastern neighbours, which is particularly disadvantageous for political and
geopolitical reasons. Despite spectacular attempts by various governments to revive the
cooperation, especially with Ukraine and Lithuania, Poland does not currently have any
arguments, especially economic or financial ones, to conduct an effective, pragmatic
eastern policy, and not a policy based on historical sentiments.
When we compare the contemporary ethnic structure and national policy of Poland
and its eastern neighbours, we can see clear asymmetry in both quantitative and legalinstitutional
aspects. There is currently a markedly smaller population of Ukrainians,
Belarusians and Lithuanians living in Poland than the Polish population in the territories
of our eastern neighbours. At the same time, the national minorities in Poland enjoy
wider rights and better conditions to operate than Poles living in Ukraine, Belarus and
Lithuania. | en |
dc.description.abstract | Głównym celem artykułu jest przedstawienie roli mniejszości narodowych w relacjach międzypaństwowych.
Szczególnego wymiaru nabiera ona w przypadku sąsiadujących ze sobą państw,
których skomplikowana historia doprowadziła do powstania skupisk poszczególnych narodowości
w regionach przygranicznych. Zachodząca od początku lat 90. XX w. na obszarze środkowej
Europy transformacja ustrojowa, przeobraziła relacje polityczne i ekonomiczne pomiędzy poszczególnymi
państwami tego regionu, które dodatkowo komplikuje zróżnicowany stopień zaawansowania
procesów integracji wschodnich sąsiadów Polski. Zmianie uległa także sytuacja, zwłaszcza
polityczno-prawna, mniejszości narodowych, które – odmiennie niż w okresie komunistycznym
– stały się istotnym elementem, niejednokrotnie konfliktogennym, wzajemnych relacji
międzypaństwowych. | |
dc.description.sponsorship | Badania terenowe, których wyniki wykorzystano w artykule, zostały sfinansowane
ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer
DEC 2011/01/B/HS4/02609. | pl_PL |
dc.language.iso | pl | pl_PL |
dc.publisher | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego | pl_PL |
dc.relation.ispartofseries | Studia z Geografii Politycznej i Historycznej;1/2012 | |
dc.rights | Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Polska | * |
dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-nd/3.0/pl/ | * |
dc.subject | mniejszości narodowe | |
dc.subject | stosunki międzypaństwowe | |
dc.subject | Polska | |
dc.subject | Ukraina | |
dc.subject | Białoruś | |
dc.subject | Litwa | |
dc.subject | national minorities | |
dc.subject | interstate relations | |
dc.subject | Poland | |
dc.title | Stosunki międzypaństwowe Polski z Ukrainą, Białorusią i Litwą po 1990 roku w kontekście sytuacji mniejszości narodowych | pl_PL |
dc.title.alternative | Polish interstate relations with Ukraine, Belarus and Lithuania after 1990 in the context of national minorities | pl_PL |
dc.type | Article | pl_PL |
dc.page.number | 139-166 | pl_PL |
dc.contributor.authorAffiliation | Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Katedra Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych | pl_PL |
dc.references | Babiński G., 1997, Pogranicze polsko-ukraińskie. Etniczność, zróżnicowanie religijne,
tożsamość, Kraków | |
dc.references | Bański J., 2008, Polska i Europa Środkowo-Wschodnia w koncepcjach podziału Europy
[w:] Eberhardt P. (red.), Problematyka geopolityczna ziem polskich, Warszawa,
s. 121–134. | |
dc.references | Barwiński M., 2009, The contemporary Polish-Ukrainian borderland – its political and
national aspect, [w:] Sobczyński M. (red.), Historical Regions Divided by the
Borders. General Problems and Regional Issue, „Region and Regionalism”, nr 9,
vol. 1, Łódź–Opole, s. 187–208. | |
dc.references | Bieńkowska-Ptasznik M., 2007, Polacy – Litwini – Białorusini. Przemiany stosunków
etnicznych na północno-wschodnim pograniczu Polski, Białystok | |
dc.references | Brubaker R., 1998, Nacjonalizm inaczej. Struktura narodowa i kwestie narodowe w nowej
Europie, Warszawa–Kraków. | |
dc.references | Budyta-Budzyńska M., 2010, Socjologia narodu i konfliktów etnicznych, Warszawa | |
dc.references | Eberhardt P., 1993, Polska granica wschodnia 1939–1945, Warszawa | |
dc.references | Eberhardt P., 2004, Koncepcja granicy między cywilizacją zachodniego chrześcijaństwa a bizantyjską na kontynencie europejskim, „Przegląd Geograficzny”, 76 (2), s. 169–
188. | |
dc.references | Huntington S.P., 1997, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Warszawa | |
dc.references | Kępka P., 2009, Postawy polityczne ludności prawosławnej w województwie podlaskim,
praca magisterska napisana w Katedrze Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych
UŁ, promotor M. Barwiński, Łódź. | |
dc.references | Komornicki T., 2008, Granica polsko-białoruska jako bariera przestrzenna, [w:]
Świątek D., Bednarek M., Siłka P. (red.), Współczesne problemy badawcze geografii
polskiej – geografia człowieka, Warszawa, s. 55–61. | |
dc.references | Kowalski M., 1999, Kulturowe uwarunkowania stosunków polsko-litewsko-białoruskich
[w:] Kitowski J. (red.), Problematyka geopolityczna Europy Środkowej i Wschodniej,
Rzeszów, s. 77–88 | |
dc.references | Kowalski M., 2008, Wileńszczyzna jako problem geopolityczny w XX wieku, [w:] Eberhardt
P. (red.), Problematyka geopolityczna ziem polskich, Warszawa, s. 267–298. | |
dc.references | Kurcz Z., 2005, Mniejszość polska na Wileńszczyźnie, Wrocław. | |
dc.references | Lis A., 2008, Pogranicze polsko-ukraińskie jako pogranicze narodowościowo-wyznaniowe,
praca magisterska napisana w Katedrze Geografii Politycznej i Studiów Regionalnych
UŁ, promotor M. Barwiński, Łódź. | |
dc.references | Nijakowski L., 2000, „Pomosty” i „zasieki”, czyli o drogach pojednania. Mniejszości
narodowe i etniczne a polska polityka wschodnia, „Rubikon”, 4 (11). | |
dc.references | Pawluczuk W., 1999, Pogranicze narodowe czy pogranicze cywilizacyjne?, „Pogranicze.
Studia społeczne”, 8, s. 23–32. | |
dc.references | Rykała A., 2008, Sytuacja społeczno-kulturalna Litwinów w Polsce i ich wpływ na
relacje między krajem zamieszkania a Litwą, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia
Geographica Socio-Oeconomica”, 9, s. 89–113. | |
dc.references | Sadowski A., 1995, Pogranicze polsko-białoruskie. Tożsamość mieszkańców, Białystok. | |
dc.references | Sobczyński M., 2001, Perception of Polish-Ukrainian and Polish-Russian transborder
co-operation by the inhabitants of border voivodships, [w:] Koter M., Heffner K.
(red.)., Changing role of border areas and regional policies, „Region and
Regionalism”, nr 5, Łódź–Opole, s. 64–72. | |
dc.references | Ślęzak M., 2004, Mniejszości narodowe w polityce państwa polskiego w latach 1989–
2000 – zmiana świadomości władz państwa czy przymus wewnętrzny? (na przkładzie
mniejszości ukraińskiej), [w:] Krzysztofek K., Sadowski A. (red.), Pogranicza
i multikulturalizm w warunkach Unii Europejskiej. Implikacje dla wschodniego
pogranicza Polski, t. 2, Białystok, s. 129–142. | |
dc.references | Wojakowski D., 1999, Charakter pogranicza polsko-ukraińskiego – analiza socjologiczna
[w:] Malikowski M., Wojakowski D. (red.), Między Polską a Ukrainą.
Pogranicze – mniejszości, współpraca regionalna, Rzeszów, s. 61–81. | |
dc.references | Wojakowski D., 2002, Polacy i Ukraińcy. Rzecz o pluralizmie i tożsamości na pograniczu,
Kraków. | |
dc.references | Wojakowski D., 2007, Swojskość i obcość w zmieniającej się Polsce, Warszawa. | |
dc.references | Żołędowski C., 2003, Białorusini i Litwini w Polsce, Polacy na Białorusi i Litwie. Uwarunkowania
współczesnych stosunków miedzy większością a mniejszościami narodowymi,
Warszawa. | |