First Statisticians of Łódź

Abstract

In the years 1912-1914, the Łódź Exchange Committee made first attempts to establish Łódź municipal statistics. On September 19th 1917 the City Council decided to bring into being the Department of Statistics next to the municipal government of Łódź. In the period of Poland's twenty years of independence after World War I, the Department was supervised by statisticians Antoni Goerne, Edward Grabowski, Edward Rosset, who created the community of statisticians of Łódź. Since the year 1924, the first private schools were being established. They included the Academy of Socio-Economic Sciences (1924-1928) and Łódź Department of the Polish Free University (1928-1939). These institutions developed issues of statistics, demography and trade arithmetic. The following names are particularly worth mentioning: Gabriel Tołwiński, Włodzimierz Wroński, Stefan Dziewulski, Edward Rosset, Edward Szturm de Sztrem and Jan Wiśniewski, who was not exactly associated with Łódź but his scientific activity affected statisticians working there.

W latach 1912-1914 podejmowane były pierwsze próby organizacji łódzkiej statystyki miejskiej przez Komitet Giełdowy Łódzki oraz przez Komisję Statystyczną funkcjonującą przy Towarzystwie Popierania Pracy Społecznej. 19 września 1977 r. została przyjęta przez Radę Miejską uchwała powołująca z dniem 1 stycznia 1918 r. Wydział Statystyczny przy Zarządzie Miejskim w Łodzi. W okresie międzywojennym kierowali tym wydziałem: Antoni Goernc, Edward Grabowski, Edwart Rosset, którzy tworzyli środowisko statystyków łódzkich. Począwszy od 1924 r. zaczęły powstawać pierwsze uczelnie prywatne - Wyższa Szkoła Nauk Społecznych i Ekonomicznych (1924-1928) oraz Oddział Łódzki Wolnej Wszechnicy Polskiej (1928-1939). Uczelnie te rozwijały również zagadnienia statystyki, demografii i arytmetyki handlowej. Na szczególne podkreślenie zasługują następujące osoby Gabriel Tołwiński, Włodzimierz Wroński, Stefan Dziewulski, Edward Rosset, Edward Szturm de Sztrem oraz Jan Wiśniewski, który nie był związany z Łodzią, ale jego twórczość naukowa oddziaływała na statystyków tworzących w Łodzi.