| dc.description.abstract | Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia sylwetki włoskiej poetki końca XIX w., Vittorii
Aganoor-Pompilj, na podstawie całokształtu włoskiej krytyki literackiej na ten temat. Analiza
tekstów krytycznych, często sprzecznych ze sobą, co do podstawowych danych z życia poetki,
ukazuje, w jakim stopniu Vittoria Aganoor-Pompilj, znana i podziwiana przez sobie współczesnych,
została później zapomniana.
Urodziła się w rodzinie arystokratycznej w 1855 r. w Padwie, gdzie też spędziła dzieciństwo
i pierwsze lata młodzieńcze. Obraz domu rodzinnego wielokrotnie powróci nostalgiczną nutą w jej
twórczości, której trzon stanowi jednak młodzieńcza poezja miłosna, uderzająca pełną prostoty
spontanicznością i szczerością, jak również poprawnością formy, zadziwiającą u młodej poetki.
Po śmierci ojca (ok. 1890 r.) Vittoria opuszcza Neapol, gdzie przebywała od 1876 r.,
i zamieszkuje wraz z m atką w Wenecji, przeżywając tu długi okres samotności i melancholii.
Wspomnienia z dzieciństwa i lat młodzieńczych stanowią główny temat jej twórczości tego okresu.
Zmienia się również charakter poezji: duża łatwość opisów przyrody, obfitość i subtelność wrażeń
przedstawionych z dużym wyczuciem rytmu i obrazu świadczą o dojrzewaniu sztuki poetyckiej
Aganoor. Ustawiczne poszukiwania wyrażają się także w ciągłej zmianie metrum, która będzie
towarzyszyć poetce do ostatnich jej wierszy.
Czterdziestoletnia już Aganoor pozostaje pod wpływem symbolizmu francuskiego, nie
przyjmuje go jednak bezkrytycznie: docenia jego zdobycze przywracające poezji atmosferę
tajemniczości, a formie poetyckiej grę dźwięku i rytmu, lecz potępia zdecydowanie odrzucenie
przez symbolistów składni, słownictwa poetyckiego, rymu i praw metrycznych.
Pierwszy tom poezji zatytułowany Wieczna legenda, opublikowany w 1900 r., przyjęty został
entuzjastycznie; odtąd mówi się o Vittorii Aganoor jako o "największej poetce włoskiej".
W 1901 r. znana już poetka poślubia Guido Pompilj i przenosi się do Perugii; rozpoczyna się
nowy okres w jej życiu: tchnąca teraz spokojem i pogodą poezja daleka jest od wierszy Leggenda
elerna, pełnych kontrastowych i burzliwych uczuć. Pejzaż Umbrii dostarcza jej nowych tematów,
coraz częściej poetka porusza też problemy filozoficzne, religijne i społeczne. W tej dojrzałej już
twórczości Vittoria osiąga szczyty artyzmu i harmonii poetyckiej.
Drugi tom poezji, Nuove liriche (1908), potwierdza sukces Leggenda eiema i ugruntowuje
popularność jej autorki.
Po przedwczesnej śmierci Vittorii Aganoor-Pompilj (1910) ukazuje się jeszcze trzeci tomik,
Rime sparse. Do ocen pełnych apoteozy jej twórczości poetyckiej z czasem dołączają się
wypowiedzi bardziej umiarkowane oraz próby zakwalifikowania Aganoor do określonego prądu
literackiego. Uznana jest ona za poetkę postromantyzmu, typowego dla literatury włoskiej końca
ubiegłego wieku. | pl_PL |
