Du voyage musical au voyage initiatique: Consuelo et La Comtesse du Rudolstadt de George Sand

Abstract

Motyw podróży, nierozerwalnie związany z motywem drogi stanowią istotny element dyptyku powieściowego George Sand: Consuelo i Hrabina de Rudolstadt, tak w planie treści, jak i w planie strukturalnej budowy dzieła. W artykule koncentrujemy się na podróżach bohaterki - genialnej śpiewaczki Consuelo. Ujęcie przestrzeni przedstawionej przez pryzmat przeciwstawienia: przestrzeń otwarta/przestrzeń zamknięta pozwoliło na wyodrębnienie dwu typów podróży Consuelo: po stronie „przestrzeni otwartej” sytuują się tzw. podróże muzyczne bohaterki, a także jej wędrowne życie mieszczące się w „przed-akcji” i w epilogu. Po stronie „przestrzeni zamkniętej” mieszczą się tzw. podróże inicjacyjne Consuelo. Podróż muzyczna śpiewaczki, podczas której przemierza ona znaczną część Europy i poznaje muzyczne ośrodki XVI11 w. (Wiedeń, Berlin), wyposażona jest w atrybuty, takie jak, wolny szlak pieszej wędrówki, ruch, niezmierzona przestrzeń do przebycia. To także zmieniające się krajobrazy, mnogość postaci przewijających się przez życie bohaterki, wreszcie rytm wydarzeń rodem z powieści pikarejskiej XVIII w. Podróż ta kończy się impasem w życiu artystycznym i uczuciowym Consuelo. Podróże „tajemne”, związane z postacią wizjonera Alberta de Rudolstadt i uwieńczone rytualną podróżą inicjacyjną, różnią się diametralnie od poprzednich podróży. Ich atrybuty to podziemne wędrówki, ciemności, tajemniczość i niesamowitość. Podróże te prowadzą Consuelo do odkrycia prawdy o ludzkości i wiary w święte posłannictwo Sztuki. Dzięki tym tajemnym podróżom, także dzięki miłości, Consuelo - ze śpiewaczki przywiązanej do egoistycznie pojętej wolności - przeobrazi się w wędrowną artystkę, czerpiącą radość i sens życia z niesienia najuboższym prawdy i pocieszenia poprzez sztukę. W artykule został również omówiony motyw drogi jako semantycznie i strukturalnie istotny element przestrzeni przedstawionej obu powieści.