| dc.description.abstract | Referat przedstawia analizę porównawczą dwu sztuk: dramatu P. Claudela Księga Krzysztofa
Kolumba, oraz feerii dramatycznej M. de Ghelderode K rzysztof Kolumb (oba teksty z 1927 r.).
Część wstępna poświęcona została różnym konotacjom osoby Kolumba, który na równi
z Joanną d’Arc czy Napoleonem tworzy mitologię nowożytną. Kolumb to żeglarz, odkrywca, badacz, marzyciel, krzyżowiec itp. Każdy z dramaturgów wybiera te znaczenia, które potwierdzają
jego wizję kondycji ludzkiej. Claudel, poeta kosmiczny, widzi w Kolumbie przede wszystkim
odkrywcę, który wypełnia misję powierzoną mu przez Boga. Dla Ghelderodego, który dąży do
demistyfikacji uświęconych tradycją bohaterów, Kolumb to człowiek poszukujący na morzu
samotności i zapomnienia.
Lektura tematyczna postaci stara się ukazać jej dominanty kompozycyjne oparte na innych
elementach struktury, zwłaszcza powiązać je z organizacją planu przestrzennego, którego schemat,
w przypadku obu tekstów, jest konkretyzacją przesłania autora. W Księdze Krzysztofa Kolumba
dominuje układ wertykalny, mający przywodzić na myśl wznoszenie się do Boga. Oś pozioma
ilustruje próby zdobycia wolności, utożsamianej z zawładnięciem nową przestrznią. Kończą się
one klęską, gdyż prawdziwą wolność (duchową) osiąga się poprzez wyrzeczenie i rezygnację.
W sztuce Ghelderodego zdobywanie przestrzeni okazuje się także porażką, gdyż espace libérateur
znajduje się w każdym z nas, w snach i marzeniach.
Intensyfikacja środków scenicznych, w tym mnożenie liczby planów przestrzennych, ma
w zamierzeniu Claudela nadać jego dramatowi wymiar uniwersalny i charakter patetyczny. Gry
z przestrzenią w teatrze Ghelerodego i swoiste użycie konwencji wzmacniają parodystyczną
wymowę sztuki, przyczyniając się do obalenia legendy i sprowadzając herosa do wymiarów
człowieka współczesnego. | pl_PL |
